Met de laagste wereldwijde uitgaven voor gezondheidszorg, tekorten aan artsen, dominantie van plattelandsgebieden en slechte infrastructuur, profiteren Afrikaanse landen van digitalisering om universele toegang tot medische diensten te garanderen. Innovaties in de gezondheidszorg - die voor veel hoge-inkomenslanden 'nice-to-have' zijn - kunnen hier levens redden. Dat vertelt Dr. Amit N. Thakker in een interview met ICT&health International. De arts is uitvoerend voorzitter van Africa Health Business en de Africa Healthcare Federation.
Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor gezondheidssystemen in Afrika? Welke lacunes zijn aan het licht gekomen door de COVID-19-pandemie?
“Het gezondheidssysteem in Afrika is al vele jaren in opbouw. De vervulling van het derde doel dat is opgenomen in de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG's) - universele gezondheidsdekking ter bevordering van betaalbare, toegankelijke en kwaliteitsvolle gezondheidszorg - is de wens van bijna elk land. Bij deze missie zijn zowel staats- als niet-statelijke belanghebbenden betrokken, aangezien er in heel Afrika verschillende vergoedingssystemen zijn. Toen de COVID-19-pandemie uitbrak, was het duidelijk dat de zwakte die al lang bestond in Afrikaanse landen snel moet worden aangepakt om de crisis het hoofd te bieden.”
“Er zijn twee belangrijke overkoepelende uitdagingen: geografisch en financieel. De eerste heeft betrekking op afstand, personele middelen, infrastructuur en kwaliteit van de dienstverlening. Hoewel sommige hoofdsteden goed uitgeruste gezondheidszorgfaciliteiten hebben, heeft een grote meerderheid van de bevolking de toegang tot zorgdiensten verminderd.”
“Een andere belemmering is het zorgbudget. In de hoge-inkomenslanden van Europa bedragen de gezondheidsuitgaven per hoofd van de bevolking 4000-5000 USD. In de VS is het ongeveer 10.000 dollar, terwijl het in Afrikaanse landen niet hoger is dan 100-200 dollar per hoofd van de bevolking. Soms zelfs minder.”
“Een ander probleem is de enorme onevenredigheid tussen zij die zich toegang tot particuliere gezondheidszorg kunnen veroorloven en zij die geen toegang hebben tot medische diensten. Veel burgers hebben dit probleem dramatisch ervaren tijdens de COVID-19-pandemie.”
“Bovendien zijn er leveringsbeperkingen. Afrika is grotendeels afhankelijk van de import van farmaceutische en medische apparatuur. Het was een uitdaging om tijdens de crisis op wereldschaal te concurreren om de meest noodzakelijke apparaten en medicijnen te kopen. We hebben bijvoorbeeld geen enkele COVID-19-vaccinfabrikant in Afrika en vertrouwen op partners als India, China, Rusland, Europa en de VS.”
Welke van deze uitdagingen kunnen worden aangepakt met digitale gezondheidsoplossingen?
“De meest voor de hand liggende uitdagingen zijn die met betrekking tot de distributie van gezondheidsdiensten. Digitale gezondheid brengt de zorg dichterbij de mensen. En dit is het belangrijkste voordeel: met de ondersteuning van technologie kunnen we snel meer mensen uit achtergestelde groepen bereiken.”
“Of we nu telegeneeskunde, e-apotheek of telemonitoring gebruiken, de geografische barrière verdwijnt. Digitalisering stelt ons in staat het ‘één-op-één’-zorgmodel te vervangen door het ‘één-op-veel’-model, dat een oplossing biedt voor gebrek aan infrastructuur, tekorten aan zorgprofessionals en transportkosten. Daarnaast biedt het nog veel meer voordelen zoals toegang tot elektronische patiëntendossiers, continuïteit en coördinatie van zorg.”
“Digitale gezondheid itroduceert - door de toegang tot gegevens - een nieuwe benadering van empirisch onderbouwd beleid, zodat de besluitvormers de epidemiologische situatie kunnen volgen en acties kunnen plannen die zijn afgestemd op de behoeften.”
“Digitale gezondheid kan ook financiële belemmeringen beïnvloeden door gezondheidszorg efficiënt te maken en tegelijk de kosten te verlagen. Als de kosten voor gezondheidszorg dalen, worden ze betaalbaarder. Het gaat er ook om mensen zelfbeheerde flexibele zorgplannen aan te bieden die zijn aangepast aan de lokale omstandigheden en individuele behoeften.”
Staan de bestaande technische infrastructuur en wetgeving toe dat digitale gezondheidsoplossingen volledig worden toegepast? Is men zich bewust van de voordelen van het gebruik van technologie, zowel in gezondheidsstelsels als op beleidsniveau?
“Onlangs was er in Afrika een paradigmawisseling. Veel ministeries van volksgezondheid hebben ICT-afdelingen opgericht, die de ruggengraat vormen van de digitale strategieën, inclusief de investeringen in de noodzakelijke infrastructuur. Het is een prioriteit geworden op de politieke agenda om het tempo voor innovaties te bepalen. Toegang tot internet blijft echter een probleem, terwijl de penetratie van mobiele telefoons erg hoog is. Zodra we meer betaalbare breedband hebben, zal de digitalisering in een stroomversnelling komen.”
“Op het gebied van beleid gaan zaken ook beter. De regelgevende kaders zijn in veel landen al ontworpen en versneld. In Kenia introduceert de e-health wet bijvoorbeeld de certificering van telegeneeskundeaanbieders. De bedrijven op de shortlist genieten niet alleen van het bredere bereik, maar veranderen ook actief het digitale gezondheidslandschap door samen te werken met verzekeringsmaatschappijen om virtuele consulten op te nemen in zorgplannen.”
“Hoewel het de particuliere sector is die de digitale uitrol in Afrika aandrijft, staat het onderwerp nu bovenaan de agenda van veel regeringen. De beleidsmakers beginnen hun rol te begrijpen: het opstellen van gemeenschappelijke standaarden voor interoperabiliteit en gegevensveiligheid om een naadloze gegevensuitwisseling, de onderlinge connectiviteit van verschillende oplossingen en de privacyrichtlijnen te garanderen. De details van het beleid verschillen natuurlijk van land tot land.
Hoe zou u de houding van overheden, zorgaanbieders en patiënten ten opzichte van digitale technologieën omschrijven?
“We bevinden ons in het stadium waarin early adopters nieuwe dingen proberen en leiders zijn op het gebied van digitale transformatie. In de zorg is deze bereidheid om innovaties toe te passen echter lager dan in andere economische sectoren. Sommige artsen aarzelen nog steeds om toetsenborden te gebruiken. Maar dit verandert nu steeds meer professionals de kracht van technologie erkennen. Het voordeel dat we hebben in Afrika ten opzichte van andere delen van de wereld is de gemiddelde leeftijd van gezondheidswerkers - tot tien jaar lager dan in Europa. Dit helpt ons scepticisme te verminderen, de groep technologieliefhebbers uit te breiden en nieuwe technologieën te implementeren.”
Waarom zouden internationale startups die digitale gezondheidsoplossingen ontwikkelen - zoals mobiele gezondheidsapps - de Afrikaanse markt willen betreden?
Afrika is klaar voor economische groei, waardoor de vraag naar betere gezondheidszorg stijgt. Dit is een cruciale motor voor marktgroei. Ook helpen nieuwe, vertrouwde partnermogelijkheden tussen lokaal ondernemerschap en internationale innovators die de juiste oplossingen bieden voor het aanpakken van uitdagingen in de gezondheidszorg tegen de juiste prijs. Zakelijke partnerschappen maken het gemakkelijker om de lokale marktomgeving te begrijpen en de oplossing aan te passen aan culturele en regelgevende specifieke kenmerken. Ik weet zeker dat Afrika ‘the next big thing’ is als het gaat om digitale gezondheid.”
Het interview van Artur Olesch met Ammit Thakker verscheen onlangs op de internationale website van ICT&health.
