Online zelfhulpbehandelingen verminderen de klachten van patiënten met somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) en zorgen ervoor dat hun kwaliteit van leven verbetert. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Anne van Gils, arts in opleiding tot psychotherapeut in het UMCG.
Patiënten met SOLK hebben lichamelijke klachten waar geen medische verklaring voor is. Eén van de weinige bewezen effectieve behandelingen voor patiënten met SOLK is psychotherapie. Toch maken lang niet alle patiënten met SOLK hier gebruik van. Niet alleen omdat deze behandeling schaars is, maar ook vanwege het stigma dat er op rust.
UMCG Grip
Zelfhulp neemt deze drempel weg, zo luidt één van de conclusies uit het onderzoek van Van Gils. Patiënten hoeven niet naar een therapeut, maar kunnen met zelfhulpprogramma’s thuis aan de slag. Uit Van Gils’ onderzoek blijkt dat deze effectief zijn: de gevonden effectgroottes doen niet onder voor die van conventionele psychologische behandelingen voor SOLK. Daarom werd vanuit het UMCG Grip ontwikkeld: een online zelfhulp behandeling, die ook nog eens maatwerk biedt bij de verschillende problemen die kunnen optreden bij SOLK.
Het Grip op klachten project is een e-health systeem om de huisarts te ondersteunen bij patiënten met onbegrepen lichamelijke klachten. Het betreft een stepped care systeem dat aansluit bij de NHG standaard SOLK bestaande uit een zelf-management module, online cognitieve gedragstherapie uitgevoerd door GGZ instellingen en een module die de huisarts adviseert over doorverwijzingen in de regio.
Uit het onderzoek van Van Gils blijkt ook dat veel zorgverleners het lastig vinden om met patiënten met SOLK om te gaan. Zorgverleners die een online cursus volgden over SOLK, gaven allemaal aan dat hun kennis op dit terrein tekortschoot. “Daarom is het opleiden en trainen van zorgverleners een logische eerste stap om de zorg voor patiënten met SOLK te verbeteren”, stelt Van Gils. “Met een online cursus hebben we de kennis van allerlei experts op het gebied van SOLK gebundeld en leren we de zorgverleners te denken vanuit een patiëntgericht perspectief.”
Medische kosten SOLK: 3000 euro per patiënt per jaar
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn lichamelijke klachten, waar ondanks adequaat onderzoek geen (afdoende) medische verklaring voor is. SOLK komen veel voor en gaan gepaard met hoge kosten. Bij dertig tot vijftig procent van de mensen die bij de specialist in het ziekenhuis komen, blijven de lichamelijke klachten medisch onverklaard.
De medische kosten worden geschat op ruim 3.000 euro per patiënt per jaar. Samen met kosten door werkverzuim bedragen de totale maatschappelijke kosten bijna 7.000 euro per patiënt per jaar. Uit eerder onderzoek van UMCG-onderzoeker Monica Joustra blijkt dat mensen met SOLK net zoveel beperkingen ervaren als mensen met lichamelijke klachten die wél medisch verklaard zijn.
Anne van Gils promoveert op 3 juli aanstaande aan de Rijkuniversiteit Groningen met haar proefschrift “Developing e-health applications to promote a patient-centered approach to medically unexplained symptoms”.
