De IHE-methodiek als versneller voor interoperabiliteit

Het feit dat IHE Nederland sinds het meest recente jaarcongres een nieuw bestuur heeft (zie kader) brengt ook met zich mee dat het een nieuwe visie en strategie heeft ontwikkeld. Op basis van twee van de vijf landelijke programma’s die zijn benoemd in de Wegiz, wil de organisatie in samenwerking met stakeholders versneld stappen zetten in standaardisatie als basis voor interoperabiliteit.

IHE Nederland¹ is opgericht om een bijdrage te leveren aan een gezondheidszorg waarin sociale en economische waarden hand in hand gaan. Hiertoe maakt het met zorgaanbieders, softwareleveranciers, overheden en ICT-leveranciers afspraken over hoe medische gegevens veilig kunnen worden gedeeld. Maar het wil nu meer doen dan alleen dat. 

Hans Mekenkamp, partner bij MedicalPHIT, vertelt: “Wij ondersteunen IHE al sinds de start in 2004 en hosten de IHE Academy, die trainingen biedt op het vlak van databeschikbaarheid in de zorg. We verbazen ons over het feit dat de IHE-methodiek, die via IHE internationaal buitengewoon goede diensten bewijst, in Nederland nog niet heel goed wordt gebruikt. Daar willen we nu verandering in brengen.”

Klantvraag uitgangspunt

Het uitgangspunt voor die methodiek is de vraag van de klant, die aangeeft een probleem te hebben en wil weten of dit met ICT kan worden opgelost. IHE legt die vraag voor aan haar technical committee als die vraag in minstens drie deelnemende landen leeft. 

Een voorbeeld van zo’n vraag kan zijn of het multidisciplinair overleg (MDO) op basis van standaarden kan worden ingericht. IHE doorloopt met die vraag dan drie stappen. 

1. In de eerste stap maakt het een profiel op basis van vigerende internationale standaarden zoals FHIR en DICOM. 
2. De tweede stap is dat een aantal leveranciers dat profiel inbouwt en test in een connectathon. 
3. In de derde stap demonstreren leveranciers dat ze op basis van dat profiel hun data kunnen uitwisselen en kunnen instellingen die software gaan gebruiken. 

Het idee is dat je zo ‘plug and play interoperabiliteit’ krijgt. “Een heel krachtige methodiek”, zegt Mekenkamp, en zoals gezegd willen we die daarom nu ook voor Nederland meer onder de aandacht brengen.” 

Twee cases

IHE Nederland gaat dit in 2024 doen op basis van twee cases, namelijk twee van de vijf landelijke programma’s die zijn benoemd in de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Vincent van den Berg, innovatieconsultant bij ChipSoft en leveranciers-voorzitter van IHE Nederland, legt uit: “De eerste is beeld. Daarbij gaat het om de uitwisseling tussen medisch specialistische zorginstellingen. We definiëren beeld hierbij breed, als de beelden én de bijbehorende verslagen. Een logisch aandachtspunt 

om als casus te gebruiken, want de behoefte aan beeldbeschikbaarheid is groot. De medisch specialist wil de beelden van de patiënt die tegenover hem zit met een druk op de knop kunnen zien, waar ze ook vandaan komen. En als hij de patiënt verwijst, wil hij die beelden probleemloos kunnen meesturen.”

De tweede casus heeft betrekking op het verzenden en ontvangen van patiëntsamenvattingen. Van den Berg licht toe: “Hiervoor bestaan verschillende datasets, bijvoorbeeld voor medisch specialisten, voor huisartsen en voor de langdurige zorg. Wij willen dat het mogelijk is om zo’n patiëntsamenvatting te verzenden naar de volgende zorgprofessional waarnaar de patiënt wordt verwezen, ongeacht wat voor set het is en wat daarvan de oorsprong is, en dat die op die volgende plek ook weer probleemloos kan worden ontvangen.”

Bestaande standaarden

Bij beide cases stuurt IHE Nederland aan op het gebruik van de bestaande internationale standaarden en de ontwikkelingen in het veld op het gebied van data-uitwisseling. “We willen beter gebruikmaken van wat IHE wereldwijd te bieden heeft dus”, zegt Van den Berg. “Daarvoor willen we aansluiten bij bestaande ontwikkelingen, zoals het ontwikkelen van de NEN norm voor beeldbeschikbaarheid. En voor de patiëntsamenvattingen hebben we hiervoor al een technische afspraak via Twiin Portaal gemaakt. We willen het goed coördineren, zodat het in lijn loopt met wat op Europees niveau gebeurt in het kader van de European Health Data Space.”

Ook Nictiz is voor IHE een heel belangrijke samenwerkingspartner. In 2022, tijdens een reis naar de connectathon in Montreux, werd weer eens benadrukt hoe belangrijk testen is als basis voor interoperabiliteit. Van den Berg: “Daaruit is het Nationaal Test- en Validatie Centrum ontstaan, waarvan de organisatie belegd is bij Nictiz en VZVZ. Het zocht daarvoor samenwerking in testen, tooling en connectathon evenementen. Tooling is gebaseerd op de IHE-methodiek en wordt gefaciliteerd door een van de IHE-leden, Interoplab.”

Proudly copied from

Als thema voor 2024 heeft IHE Nederland gekozen voor ’proudly copied from’. “Een begrip dat in databeschikbaarheid steeds vaker gehoord wordt en dat perfect past bij de IHE-visie”, zegt Van den Berg. “Het gaat om werken op basis van wat al is bedacht en kan worden gebruikt om bestaande problemen mee op te lossen is. Kortom: als iets al bedacht is, gebruik het dan ook. De waarde zit in de opschaling.”

Belangrijk om te beseffen is dat IHE een vrijwilligersorganisatie is, benadrukt Mekenkamp. Het bestuur heeft drie succespijlers onderkend voor de Nederlandse tak. “Allereerst willen we de IHE-community levend houden, door te zorgen dat we zonder competitie met elkaar samenwerken en kennis delen. Vandaar de focus op de twee genoemde en voor alle stakeholders belangrijke cases. Ten tweede besteden we veel aandacht aan communicatie, over wat IHE is en doet, want zo’n organisatie heeft natuurlijk een beetje een eigen jargon en dat moeten we dus ‘vertalen’ zodat ook de buitenwereld begrijpt waarmee we bezig zijn. Daarnaast besteedt IHE in de nieuwe visie en strategie nadrukkelijk aandacht aan de inhoud, aan het beschikbaar maken voor de Nederlandse situatie van de internationaal beschikbare kennis en vice versa.”

Doel is ook de leden meer te betrekken bij IHE. Onder andere door beleidmakers uit te nodigen voor de volgende connectathon en door nieuwe leden aan de community te verbinden. “Met name ook onder de zorginstellingen”, zegt Van den Berg. “En daarbij kijken we niet alleen naar individuele specialisten, maar ook naar bestuurders.”

Samenwerken

De IHE-methodiek meer onder de aandacht brengen op basis van de eerdergenoemde twee cases betekent samenwerken. Met Nictiz en Twiin Portaal bijvoorbeeld, met NEN en HL7, met zorgaanbieders en ook met het ministerie van VWS. 

“Wat we idealiter samen willen bereiken, is dat we toewerken naar het gezamenlijke doel van standaardisatie in de uitwisseling van data”, zegt Van den Berg. “De IHE-methodiek is daarvoor bij uitstek geschikt. In Nederland wordt veel gepolderd, maar we willen nu snelheid maken in het toewerken naar dit doel. Als IHE willen we de rol spelen om de verbinding te bewerkstelligen met bestaande initiatieven.”