Een baanbrekend onderzoek toont aan dat door AI aangedreven oogscans een effectieve rol kunnen spelen in het identificeren van risicofactoren voor hart- en vaatziekten, ook binnen de eerstelijnszorg. Het onderzoek laat zien dat de snelle, niet-invasieve retinale scan eenvoudig kan worden geïntegreerd in huisartspraktijken om vroegtijdig risico’s op hartaanvallen en beroertes te signaleren.
“De eenvoud van het gebruik van de netvliescamera en de hoge acceptatie door zowel artsen als patiënten bewijzen dat deze technologie kan worden opgenomen in de dagelijkse praktijk van huisartsen, waardoor screenings voorafgaand aan een huisartsbezoek mogelijk worden,” aldus Wenyi Hu, hoofdauteur van het onderzoek. Wu benadrukt dat er nog heel wat werk verzet moet worden, met name wat betreft de nauwkeurigheid van de technologie bij specifieke patiëntengroepen, zoals mannen boven de 60 jaar. Het onderzoek werd onlangs gepubliceerd in npj Digital Medicine,
Opzet en methodologie
Het onderzoek werd uitgevoerd door Hu als onderdeel van haar promotieonderzoek aan de Universiteit van Melbourne, in samenwerking met het Ophthalmic Epidemiology team van CERA. In totaal namen 361 deelnemers, in de leeftijd van 45 tot 70 jaar, deel. Alle deelnemers waren patiënt bij twee huisartspraktijken en hadden recent een cardiovasculair risicobeoordeling ondergaan, zoals een bloeddruk- of cholesteroltest.
Elke deelnemer onderging een oogscan met een netvliescamera waarmee de bloedvaten aan de achterzijde van het oog in kaart bracht. De AI-technologie genereerde vervolgens in realtime een rapport over het cardiovasculaire risicoprofiel van de patiënt. Daarnaast werd een beoordeling uitgevoerd met behulp van de CVD-risicodiagram van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die verschillende factoren zoals leeftijd, geslacht, rookgedrag, bloeddruk en cholesterol meetelt.
Resultaten en bevindingen
De resultaten van de netvliesscans werden vergeleken met de WHO-risicoscores, en de correlatie tussen beide methoden werd grondig geanalyseerd. Ook werden de uitkomsten gevalideerd aan de hand van gegevens uit de UK Biobank, met als resultaat dat de netvliesscan vergelijkbare nauwkeurigheid vertoonde in het voorspellen van het risico op hartaanvallen of beroertes binnen tien jaar. De belangrijkste bevindingen van het onderzoek:
- De netvliesscan vertoonde een matige correlatie met de WHO-risicoscores: 67,4% van de resultaten kwamen overeen, 17,1% van de scans overschatte het risico, terwijl 19,5% het risico onderschatte.
- De voorspellende waarde van de netvliesscan was vergelijkbaar met die van de WHO-methode voor het schatten van het 10-jaarsrisico op coronaire hartziekten of beroerte, vergeleken met de UK Biobank-gegevens.
- De succesratio voor het verkrijgen van bruikbare beelden was 93,9%, wat duidt op de betrouwbaarheid van de technologie in de klinische praktijk.
- Zowel 92,5% van de patiënten als 87,5% van de huisartsen toonden zich tevreden met de technologie.
Toekomstig gebruik in huisartsenpraktijken
Dr. Malcolm Clark, huisarts en co-auteur van het onderzoek, benadrukt het potentieel van netvliesscans voor het vergroten van de beoordeling van cardiovasculaire risico’s in de huisartsenpraktijk. Volgens Clark zou de technologie in de toekomst een waardevol hulpmiddel kunnen zijn voor het vroegtijdig identificeren van patiënten die mogelijk aanvullende onderzoeken nodig hebben.
“In de toekomst stel ik me voor dat patiënten automatisch een herinnering via SMS ontvangen om een oogscan te laten maken, die vervolgens een risicorapport naar hun arts stuurt. Dit zou kunnen worden opgenomen in reguliere gezondheidscheck-ups, zoals baarmoederhalskanker- of darmkankerscreenings,” aldus Dr. Clark.
De toekomst van AI in de zorg
Universitair hoofddocent Lisa Zhuoting Zhu, promotor van het onderzoek, ziet de integratie van AI-gedreven oogscans als een belangrijke stap op weg naar een betere publieke gezondheidszorg. “We werken aan een toekomst waarin goedkopere, schaalbare en toegankelijke cardiovasculaire screening voor iedereen mogelijk is, inclusief mensen in afgelegen of kwetsbare gemeenschappen,” aldus Zhu.
Zij voegt eraan toe dat AI-gestuurde oogcontroles niet alleen waardevolle inzichten kunnen bieden in de gezondheid van het hart en de vaten, maar ook in de hersenen en nieren. Dit maakt de technologie een potentiële pijler in routinematige preventieve gezondheidszorg, die verder reikt dan de traditionele screeningsmethoden.
Diagnostiek met AI en oogfoto’s
Er zijn meer voorbeelden waarbij AI ingezet wordt om aandoeningen sneller en nauwkeuriger te kunnen diagnostiseren met behulp van oogfoto’s. Zo ontwikkelden wetenschappers vorig jaar de AI-app PupilSense, die via smartphonecamera’s oogfoto’s maakt om depressie te detecteren. De app analyseert pupilreflexen, die geassocieerd kunnen worden met depressief gedrag. In een test met 25 vrijwilligers bleek dat de AI-tool in 76% van de gevallen overeenkwam met zelfgerapporteerde stemmingswisselingen van de gebruikers.
En in 2023 ontwikkelden andere onderzoekers een AI-algoritme dat oogfoto’s gebruikt om autisme (ASS) bij kinderen te diagnosticeren. In een studie met 958 kinderen, waarvan de helft al de diagnose ASS had, bleek de AI-tool de aandoening met 100% nauwkeurigheid te kunnen identificeren. Het algoritme analyseerde retinale beelden, die belangrijke informatie over het zenuwstelsel kunnen bieden, en onderscheidde ASS van typische ontwikkeling (TD).
