Serious game geeft boost aan bewustwording

Een systeem of een terminologie uitleggen blijft abstract, ook al gebruik je een concrete use case. De Escape room 'Eenheid van Taal' (Nictiz, 2022) draait het om. Het spel start met het vraagstuk in plaats van met de terminologie. Als speler en als team ondervind je hoe belangrijk het voor de kwaliteit van zorg is om eenzelfde taal te gebruiken. Daarnaast maak je kennis met SNOMED, het internationale medische terminologiestelsel om eenduidig patiëntgegevens vast te leggen. Let wel: je hoeft niets te weten van codes! De uitdagingen in deze escape room zijn aantrekkelijk voor iedereen die in en voor de zorg werkt.

David Op de Beeck, projectleider Terminologie binnen de dienst Data en Beleidsinformatie van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (FOD VVVL) van België, testte het spel met het Terminologiecentrum. “Je wilt binnen veel gegevens selecties kunnen maken op basis van meer criteria, zoals patiënten met een risicoprofiel selecteren. Hoe doe je dat? Hoe doe je dat snel met zo min mogelijk missers? Tijdens het spel merk je: registreren is belangrijk en de manier waarop is belangrijk. Een model met hiërarchieën helpt. Tot slot stel je jezelf de vraag: welk systeem komt hieraan tegemoet? En dan kom je bij de conclusie.”

Voorbeeld-challenge
Inge Soons, medisch terminoloog bij Nictiz, ontwikkelt trainingsmaterialen waaronder de serious game. Na enig aandringen licht zij een challenge toe: “De opdracht is van verschillende bronnen zoals een patholoog-anatoom, huisarts of de patiënt zelf, informatie te verzamelen van verschillende patiënten. Hier merk je dat iedereen eigen termen kan blijven gebruiken. De computer begrijpt die begrippen. De computer begrijpt dat vitamine B12 en cobalamine hetzelfde betekenen. Dit komt omdat ‘onder de motorkap’ beide termen zijn gekoppeld aan dezelfde SNOMED-code. Deze coderingen maken snelle analyses mogelijk van data uit verschillende bronnen. Bovendien verkleinen ze de kansen op misinterpretatie.”

Voor efficiënte en veilige zorg is het essentieel dat gezondheidsinformatie hetzelfde betekent voor zorgverleners onderling, patiënten en de computer. SNOMED is het internationale medisch terminologiestelsel om patiëntgegevens eenduidig vast te leggen, om de vertaalslag naar andere zorgverleners te maken en om gegevens uit te wisselen.

Het leereffect
Na het spelen van de online Escape room Eenheid van Taal:

• Ben je beter bekend met SNOMED en hoe Eenheid van Taal je verder helpt om de zorg aan je patiënten te verbeteren;
• Realiseer je je hoe zich hoe Eenheid van Taal bijdraagt aan de kwaliteit van gezondheidsdata;
• Krijg je meer inzicht in eigen handelingen die bijdragen aan beter bruikbare gezondheidsdata;
• Begrijp je hoe efficiënter en slimmer zorggegevens vastleggen registratielasten kan verlagen.

De escape room voorziet in een behoefte. Dit blijkt onder andere uit de inzet ervan in het onderwijs. De game vindt sinds januari 2023 toepassing in de post-initiële master Health Informatics, in de module Eenmalige registratie meervoudig gebruik. Verder bestaat het plan de game in te plannen in de bachelor Medische informatiekunde. Beide opleidingen betreffen het Amsterdam UMC.

Enthousiast ontvangen demo
In september 2022 demonstreerde Nictiz’ Soons de Escape room Eenheid van Taal op een halfjaarlijkse business meeting van SNOMED-leden in Lissabon (Portugal). Daar presenteerde zij de serious game aan een e-learning werkgroep: “De mensen reageerden heel enthousiast.” 

Een gemeenschappelijke terminologie is de basis van information driven healthcare

Een van de aanwezigen was Op de Beeck. Voor hem was deze kennismaking de directe aanleiding om begin december 2022 de escape room uit te proberen. “Wij speelden met vijf deelnemers: twee Franstalige en drie Nederlandstalige collega’s. Met hun passieve kennis van het Nederlands lukte het ook onze Franstalige collega’s het spel goed te spelen. De speeltijd bedroeg ongeveer een uur. De online begeleiding verzorgden Natasha Krul (Nictiz Terminologiecentrum) en Willeke Mennen (Nictiz Academie).”

Nieuwe leervorm
Het meest enthousiast is Op de Beeck over de leervorm. “De zorg is overvraagd. Wil je aandacht voor een onderwerp, dan moet je je boodschap kort en bondig formuleren. Deze game biedt een alternatieve manier of oplossing om kort en interactief het belang van gedeelde terminologie te duiden.” 

De projectleider benadrukt dat er veel werk ligt om nut en noodzaak van gemeenschappelijke en gedeelde terminologie in de zorg duidelijk te maken. Het Nictiz Terminologiecentrum werkt vanuit een niche, van waaruit het de rest van de zorg wil doordringen van het belang van Eenheid van Taal. Wat is dan dat belang? “Een gemeenschappelijke terminologie is de basis van een information driven healthcare. Terminologie maakt het mogelijk data (die er is) te valoriseren en te gebruiken om uiteindelijk de kwaliteit van zorg te verbeteren.”

Op de Beeck vraagt expliciet SNOMED niet te positioneren als het zoveelste registratiesysteem: “De zorgverlener moet zijn of haar taal gewoon kunnen blijven gebruiken. SNOMED codeert en uniformeert buiten het zicht van de eindgebruiker. Voorwaarde is wel dat SNOMED correct is ingebouwd in medische softwarepakketten.”

‘Gebruik twee schermen’
Over zijn spelervaring vertelt Op de Beeck: “Na een opdracht of deelopdracht volgt uitleg. Dat vind ik goed. Wat mij betreft mag na een taak de link naar SNOMED expliciet benoemd worden: wat deden wij in het virtuele spel en waarom? Hoe kan SNOMED ons in de echte wereld helpen?” Deze verbanden komen volgens Soons in de nabespreking wel uitgebreid aan de orde. Verder geeft Op de Beeck een paar praktische adviezen. Het speelt fijn met twee schermen: één om te lezen en één waarop je kunt navigeren. Alle spelers kunnen online deelnemen. Speel je met meer spelers in een ruimte dan kun je samen gemakkelijk overleggen.

Wat betreft de inhoud van het spel is Op de Beeck gecharmeerd van de challenge aan het einde. De uitdaging daar is een groep patiënten met een verhoogd risico op de ontwikkeling van een bepaalde aandoening te selecteren. De speler volgt de boomstructuur van SNOMED. Gaandeweg moet je ook een aantal aandoeningen uitsluiten. Op de Beeck: “Je ziet dan – visueel – hoe SNOMED werkt.”

Rol Nictiz bij Escape room
Databeschikbaarheid in de zorg is essentieel voor het verbeteren van de gezondheid van mensen. Door Eenheid van Taal en Eenheid van Techniek zorgt Nictiz ervoor dat iedereen zorginformatie gestructureerd en eenduidig kan vastleggen. Nictiz-standaarden maken digitale informatie-uitwisseling mogelijk. Dat biedt voordelen voor patiënt én zorgprofessional. Denk aan een betere diagnosestelling en patiëntveiligheid, maar ook aan verminderde registratielast door hergebruik van data. 

Nictiz heeft Escape room Eenheid van Taal ontwikkeld om leuk en interactief kennis te maken met het principe Eenheid van Taal. Na het spelen kunnen spelers met elkaar in gesprek gaan over hoe Eenheid van Taal in hun organisatie een rol kan spelen.