Wetenschappers van de Universiteit van Tel Aviv hebben een innovatieve, maar uiterst eenvoudige, test ontwikkeld waarmee de diagnose dementie binnen een kwartier gesteld kan worden. Bijzonder is dat de test niet door een neuroloog of specialist uitgevoerd hoeft te worden, maar door elke verpleegkundig medewerker. De test kan cognitieve achteruitgang aantonen met behulp van muzikale tests en een draagbaar EEG-apparaat.
De ontwikkelde test is deels gebaseerd op eerder onderzoek waarin aangetoond werd dat muziek invloed heeft op het functioneren van bepaalde gebieden in de hersenen. Dit wordt het zogenoemde Mozart-effect genoemd omdat de muziek van deze componist schijnbaar aantoonde dat het luisteren ernaar het uitvoeren van moeilijke cognitieve taken. Het is echter niet specifiek de muziek van Mozart die dit effect heeft, maar muziek in het algemeen. Door naar muziek te luisteren wordt ons brein gestimuleerd en in de juiste 'stemming' gebracht voor het uitvoeren van ingewikkelde en creatieve taken. Het Israëlische onderzoek toont aan dat deze methode mogelijk ook gebuikt kan worden voor de detectie van dementie.
Dementie diagnosticeren met muziek
De Israëlische wetenschappers deden onderzoek naar de mogelijkheid om die eigenschappen van muziek in te zetten voor onderzoek dat het verval van cognitieve vaardigheden kan aantonen, ofwel het detecteren van (beginnende) dementie. "Onze methode maakt routinematige monitoring en vroege detectie van cognitieve achteruitgang mogelijk om behandeling te bieden en snelle, ernstige achteruitgang te voorkomen", aldus de wetenschappers.
Tijdens het onderzoek wordt het EEG-apparaat met behulp van drie elektroden op het voorhoofd van de patiënt bevestigd. Vervolgens moet hij of zij een reeks muzikaal-cognitieve taken uitvoeren die via een koptelefoon afgespeeld worden. Tot die taken behoren onder andere het herkennen van specifieke instrumenten in muzikale melodieën die gespeeld worden. De patiënt moet dan bijvoorbeeld op een knop drukken wanneer het instrument herkend wordt.
Om de hersenen van de patiënt tot rust te brengen, omvat de test ook een vorm van 'muzikale meditatie'. Daarvoor wordt gedurende enkele minuten wordt een rustgevende melodie afgespeeld. Onderzoek heeft uitgewezen dat hiermee het het functioneren van de hersenen in verschillende situaties bepaald kan worden.
Veelbelovend onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd onder leiding van promovendus Neta Maimon van de School of Psychological Sciences en de Buchmann-Mehta School of Music, en Lior Molcho van Neurosteer Ltd, onder leiding van prof. Nathan Intrator, een hersenonderzoeker van de Blavatnik School of Computer Science en de Sagol-school voor neurowetenschappen.
“Dit soort profylactische tests worden algemeen aanvaard voor een verscheidenheid aan fysiologische problemen zoals diabetes, hoge bloeddruk of borstkanker. Tot op heden is er echter nog geen methode ontwikkeld om routinematige, toegankelijke monitoring van de hersenen op cognitieve problemen mogelijk te maken.”
De bevindingen van de Israëlische wetenschappers zijn gepubliceerd in een artikel in Frontiers in Aging Neuroscience onder de titel "Single-Channel EEG Features Reveal an Association with Cognitive Decline in Seniors Performing Auditive Cognitive Assessment."
Vroege detectie van dementie is belangrijk. De ontwikkeling van relatief eenvoudige en laagdrempelige tests kunnen bijdragen aan een snelle, vroegtijdige, diagnose. Een mooi voorbeeld daarvan is ook de ontdekking die klinisch geriater Hanneke Rhodius van het Alzheimercentrum tijdens, en onder druk van de coronapandemie deed. Zij tootnde aan dat een online geheugentest net zo goed dementie kan herkennen als de traditionele testen.
