De Nederlandse overheid moet nu echt doorpakken om toedieningsregistratie van medicatie via barcodering breed ingevoerd te krijgen. Dat stelt Tjalling van der Schors, ziekenhuisapotheker en NVZA-voorzitter (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers). Landelijke invoering van barcodering bij toedieningsregistratie leidt volgens Van der Schors tot een grotere patiëntveiligheid en kostenbesparingen.
Het pleidooi is bepaald niet nieuw, stelt Van der Schors, in een interview op de website van GS1 Nederland, maar het heeft wel nieuw momentum gekregen nu het ministerie van VWS zich er achter schaart. Hij hoopt van harte dat een volgend kabinet werk maakt van het verplicht doorvoeren van uniforme barcodering op primaire medicatieverpakkingen. Te lang is het overgelaten aan de markt om hiervoor te zorgen.De NVZA huldigt al sinds 2015 het standpunt dat barcodering tot op de primaire verpakking nodig is voor een veilig registratiesysteem tot op toedieningsniveau. Demissionair minister Schippers van VWS schaarde zich hier eerder dit jaar achter nadat een rapport van Capgemini duidelijk de voordelen aangaf: naast tot 21 miljoen euro per jaar aan kostenbesparingen voor de zorgketen ook het elimineren van toedieningsfouten.
Beperkte toedieningsregistratie
Nu heeft slechts een beperkt aantal ziekenhuizen volledige toedieningsregistratie voor medicatie, om fouten in het toedieningstraject te voorkomen. Slechts weinig ziekenhuizen maken in de volle breedte gebruik van barcodering bij toediening van medicatie. Niet alle geneesmiddelen beschikken over een barcode op de primaire verpakking. Sommige ziekenhuizen brengen zelf barcodes aan op geneesmiddelen: een arbeidsintensief en duur proces dat gevoelig voor fouten is.Het Westfriesgasthuis heeft de toedieningsregistratie inmiddels volledig gedigitaliseerd via registratiesysteem van MedEye. Een goed systeem voor een belangrijk deel van de geneesmiddelen, maar zeker niet alle medicatie, meent Van der Schors. Beter is een landelijk uniform verplichte barcodering van primaire medicijnverpakkingen, zodat alle geneesmiddelen bij toediening gecontroleerd worden.
“Medicatie zoals antibiotica wil je niet open hoeven maken om te kunnen registreren. Uitgangsproducten zoals een ampul of een flacon zijn nu ook niet gecodeerd, wat een goede controle tot en met de toediening lastig en complex maakt. Bovendien past sommige medicatie, zoals een vernevelaar, helaas niet in de MedEye.”
Er worden nog altijd vrij veel fouten gemaakt bij het toedienen van medicatie, stelt Van der Schors. Zo’n 35 tot 40 procent bij het voorschrijven, 10 procent in het logistieke traject en ongeveer de helft van alle medicatiefouten bij het toedienen. In die eerste twee fasen is de controle al sterk verbeterd. Maar bij het toedienen is er geen controle meer. Hier is nog veel veiligheid in te bouwen, zoals met een uniforme barcodering om ook de laatste stap te controleren, meent Tjalling.
FMD gemiste kans
De Falsified Medicines Directive (FMD), die per 2019 EU-wijd ingaat, is volgens van der Schors een gemiste kans inzake toedieningsregistratie. “Wanneer hierin barcodering productidentificatie was opgenomen op het niveau van de primaire verpakking, had de FMD patiëntveiligheid bij toediening sterk verbeterd. Nu voegt het op dat niveau niets toe, want het gaat niet verder dan de secundaire verpakking. Ik heb sterk het gevoel dat FMD is bedoeld voor de veiligheid van het handelskanaal, niet van de patiënt.”Codering op primair niveau had eigenlijk geregeld moeten worden met de FMD-wetgeving, maar overheden en beroepsorganisaties lijken zich volgens Van der Schors te laat te hebben gerealiseerd dat deze mogelijkheid er was. De farmaceutische industrie heeft een sterke lobby gevoerd om de registratie op doosjesniveau te houden. Dat biedt hen bijvoorbeeld het voordeel dat zij beter in staat zijn om parallelimport in de gaten te houden.
Van der Schors: “Wij zijn als NVZA blij met het standpunt van Schippers, maar er moet nu ook echt doorgepakt worden met beleid. Als het kan met zoveel mogelijk EU-landen, maar anders in ieder geval in Nederland. Dan moeten we maar een voorbeeldfunctie hebben. Het belang van de patiënt staat voorop.”
