Uit onderzoek van Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) blijkt dat er momenteel tien online bedrijven in beeld zijn die geneesmiddelen verstrekken. Het is een snelgroeiende sector die veelal met (buitenlandse) artsen werkt. Minister Agema (VWS) heeft in antwoord op Kamervragen aangegeven dat er handhavend wordt opgetreden als uit het onderzoek van IGJ blijkt dat de kwaliteit en veiligheid van deze diensten onvoldoende zijn.
Minister Agema waarschuwt: “Als mensen buiten het reguliere systeem om op zoek gaan naar geneesmiddelen, lopen zij als consument de nodige risico’s.” De IGJ onderstreept daarom het belang van het raadplegen van de reguliere arts voor medisch advies en de reguliere apotheker voor geneesmiddelen.
Duidelijke eisen
De (buitenlandse) artsen schrijven online recepten uit voor patiënten en werken hiervoor samen met apotheken. Aan voorschrijvers stelt de minister duidelijke eisen: zij moeten toegang hebben tot de actuele medicatiehistorie van de patiënt en indien noodzakelijk de patiënt fysiek hebben onderzocht. Buitenlandse voorschrijvers die deze regels niet naleven, leveren volgens de minister geen goede zorg. Hierdoor mag de apotheker de voorgeschreven medicatie niet leveren. Dat is ook opgenomen in de beroepsnormen voor apothekers.
Behalve de groei van de zogeheten receptenservices constateert de minister een zorgwekkende toename van websites waarop receptplichtige geneesmiddelen zonder recept worden aangeboden. Agema benadrukt dat deze praktijk volledig illegaal is. In samenwerking met hostingpartijen heeft de IGJ ongeveer twintig van dergelijke websites laten sluiten in het afgelopen jaar. In 2023 waren dat er nog tien stuks. Ook zijn er in samenwerking met verschillende internetplatforms honderden advertenties verwijderd en zijn er verschillende, besloten groepen verwijderd waar geneesmiddelen werden verhandeld.
Stijging aantal meldingen
Het aantal meldingen over websites die receptplichtige geneesmiddelen aanbieden is aanzienlijk gestegen. In 2023 ontving de IGJ ruim 100 meldingen; voor 2024 is dit aantal verdubbeld tot ongeveer 200. Agema schrijft deze toename onder meer toe aan de publieke belangstelling voor geneesmiddelen. Een voorbeeld hiervan zijn afslankmiddelen die buiten het reguliere zorgsysteem om verkrijgbaar zijn.
Begin vorige maand heeft de apothekersorganisatie KNMP de IGJ verzocht om tegen de onveilige online verkoop van receptplichtige geneesmiddelen handhavend op te treden. De KNMP laat op hun website weten waardering voor het feit dat de IGJ een onderzoek instelt. Eerder werd door het bestuur al een afkeurend standpunt ingenomen over het gesloten circuit van artsen en apotheken.
Online apotheken
Als het aan minister Agema ligt, blijft het wel mogelijk om online receptplichtige geneesmiddelen te kunnen krijgen. Voorwaarde is wel dat de voorschrijvers en apotheken goede zorg leveren. Legitieme toepassingen zijn bijvoorbeeld herhaalrecepten of recepten na een e-consult met de huisarts. Wanneer geen goede zorg wordt geleverd, is dit in strijd met de wet en bestaan er voldoende juridische mogelijkheden om op te treden. In het verleden heeft de IGJ naast royering ook bestuursrechtelijk gehandeld door het opleggen van boetes voor overtredingen van de Geneesmiddelenwet.
De minister benadrukt dat het huidige controlesysteem, waarbij de verstrekkende apotheker de recepten van de voorschrijvend arts controleert, naar behoren functioneert. Overigens is begin dit jaar het European Shortages Monitoring Platform (ESMP) live gegaan. Op dit Europees platform geeft informatie over vraag en aanbod van geneesmiddelen.
