In het nieuwe position paper (Diagnostiek: koersbepalend) van de Federatie van Medisch Specialisten is veel aandacht voor de rol van technologie bij het stellen van diagnoses. Voorbeelden zijn onder meer de ontwikkeling van connected self en personalized medicine. Op technologisch en wetenschappelijk gebied vinden volgens de medisch specialisten veel ontwikkelingen plaats die de zorg én de diagnostiek veranderen. In het rapport komt bijvoorbeeld de rol van diagnostiek met bijvoorbeeld thuistesten of wearables ruimschoots aan de orde.
Op technologisch en wetenschappelijk gebied vinden veel ontwikkelingen plaats die de zorg en diagnostiek veranderen. Dit blijkt uit een recent positionpaper van medisch specialisten. Door slimme technologie kunnen bijvoorbeeld steeds meer testen bij de huisarts of zelfs thuis worden gedaan. De introductie van allerhande wearables, zoals de nieuwe Apple Watch met tal van medische functies, geven het begrip thuisdiagnostiek zelfs een compleet nieuwe dimensie.
Wisselwerking diagnostische technieken en behandeling
Voorbeelden van technologie die van belang is bij diagnostiek zijn de ontwikkeling van connected self en personalized medicine. De wisselwerking tussen diagnostische technieken en behandeling van patiënten neemt toe. In de huisartsenpraktijk én in het ziekenhuis, wordt steeds meer gebruik gemaakt van Point of Care Testing (PoCT) ofwel het toepassen van laboratoriumtesten dichtbij de patiënt. Er zijn dergelijke testen voor het vaststellen van hartziekten, reumatoïde artritis of bloedstollingsproblemen. Sommige tests kunnen zelfs door patiënten thuis worden uitgevoerd.
Thuisdiagnostiek met health gadgets en wearables
Met de introductie van de ‘health gadgets’ en ‘wearables’ is het begrip thuisdiagnostiek, ook wel nuldelijnsdiagnostiek genoemd, sowieso veel breder en intensiever geworden. Met wearables kunnen permanent waardes van bloedsuikers worden gemonitord en gedeeld met de behandelaar. In de nabije toekomst zal de technologische ontwikkeling hard gaan. ECG en event-registratie op de smartphone bestaan al en de betaalbare echo-probe is er ook al. Thuisdiagnostiek biedt een enorme potentiële meerwaarde zoals tijdbesparing voor de patiënt en de behandelend arts. Maar ook een verbeterde toegankelijkheid van specialistische zorg voor de patiënt, kostenbesparing, beter ziektemanagement en verbetering van de documentatiemogelijkheden.
Zorgen voor en over kwaliteitswaarborging thuisdiagnostiek
Risico’s zijn er uiteraard ook. Het gaat dan met name over de kwaliteit van de meetapparatuur, de kwaliteit van de uitwisseling en opslag van gegevens, tijdige signalering van afwijkende waarden en onvoldoende algehele kwaliteitsborging. Daarnaast kan er door thuismetingen onnodige onrust ontstaan en daaruit voortkomende onnodige medische zorg ten gevolge van onjuiste metingen of onjuist geïnterpreteerde metingen. De diagnostisch medisch specialisten zullen met hun expertise een bijdrage leveren aan een goede toepassing van thuisdiagnostiek. Bijvoorbeeld door validatie van diagnostische methodes en technieken en met voorlichting aan patiënten. De rol van de patiënt verandert ook: met de beschikbaarheid van het eigen patiëntdossier en de toepassing van thuisdiagnostiek beschikt de patiënt over meer informatie met betrekking tot het eigen diagnostiek- en behandelproces en kan de patiënt hierop meer regie voeren.
Rol diagnostisch medisch specialist verandert
Met de veranderingen die als gevolg van technologische en maatschappelijke ontwikkelingen ontstaan, verandert ook de rol van de diagnostisch medisch specialist. Het gaat van uitvoerend naar integrale zorgverlening met toenemende inhoudelijke duiding en consultatie in de diagnostische fase. Maar ook een duidelijk monitorende rol tijdens de behandeling van een patiënt is van groot belang. Dat betekent dat intensief wordt samengewerkt tussen diagnostische vakgroepen, met andere beroepsbeoefenaren binnen en buiten het ziekenhuis én met de patiënt. Het ontstaan van netwerkgeneeskunde over de lijnen van de zorg heen, de technologische ontwikkelingen en de steeds specifiekere toepassingsmogelijkheden van diagnostische testen vragen expliciet ook om de kennis van de diagnostisch medisch specialisten. Denk hierbij onder meer aan de inzet van het juiste onderzoek op het juiste moment en het correct duiden van de informatie.
Netwerken en slimme algoritmes
Netwerken zijn belangrijk bij het realiseren van innovaties. Het is belangrijk dat professionals in goed gestructureerde netwerken slagvaardig en flexibel kunnen inspelen op innovaties in de diagnostiek en behoeften van aanvragers en patiënten. Het delen van specialistische kennis en kunde binnen de regio’s zal niet alleen de kwaliteit vergroten maar ook kostenbesparend zijn. Voorbeelden hiervan zijn de reeds bestaande regionale diagnostische toets overleggen (DTO’s) tussen laboratoriumspecialist en aanvrager waarbij stapsgewijs efficiëntere algoritmes voor diagnostiek in gebruik genomen worden in een hele regio. Het lerende vermogen van dit soort mogelijkheden is voor alle partijen zeer effectief.
