We staan op een interessant punt in de geschiedenis. We experimenteren, ook binnen de zorg, volop met blockchain-technologie die in potentie de maatschappij fundamenteel kan veranderen. Laten we om een beter begrip te krijgen van deze technologie eerst eens terugkijken naar de vorige technologische revolutie die onze generatie meemaakte, de .com-revolutie.
De pioniers van het internet droomden van een wereldwijd web zonder grenzen. Maar wat doet een web? Deze trekt spinnen aan. Elke slimme spin zal proberen om het web vanuit het centrum te regeren. Om daar te komen zal hij alle kleine spinnen die zijn pad kruisen opeten. In de begindagen van het internet zagen velen het internet als een belangrijke en democratische technologie, die communicatie en informatie gratis en toegankelijk zou maken voor iedereen. Cyberspace als de realisatie van een digitale utopie. Maar we vergaten de slimme spinnen. 20 jaar later hebben we organisaties als Amazon, Google, Facebook, AirBnB, Uber en grootschalig toezicht door overheidsinstanties zoals de NSA.
Het wereldwijde web maakte het mogelijk om een paar kleine spinnen snel te laten groeien, heel groot te worden en de internetgebruikers vanuit uit het centrum te domineren. 20 Jaar geleden leek het onrealistisch dat een bedrijf zonder een eigen taxi zelf 20 procent van de vergoeding van een miljoen taxiritten per dag over de hele wereld zou kunnen verdienen. Uber heeft dit laten zien dat dit wel kan. Het is volledig wettelijk en het beste spinnen-businessmodel ooit. Tot dusver vertrouwen we erop dat de spinnen ons niet echt zullen opeten. Maar we hebben hier geen garantie op. Wie controleert de grote spinnen?
Blockchain haalt dominerend centrum weg
Het meest fascinerende aan blockchain-technologie is dat het het internet vervangt door een net. Ineens is er geen centrum dat kan worden gedomineerd. Het centrum wordt vervangen door een gedecentraliseerd netwerk. Dit is erg frustrerend voor de grote spinnen, omdat het bijna onmogelijk wordt om het hele net te domineren. Zij kunnen nooit alle knopen in het net op hetzelfde tijdstip onder controle krijgen.
Blockchain biedt dus een eerlijk model voor de gebruikers van het internet. Maar ook nu moeten we onszelf de belangrijke vraag stellen: Qui bono? Wie profiteert? En hoe gaat blockchain bijdragen aan eerlijke, betere en goedkopere zorg? Als we over honderd jaar terug willen kijken naar blockchain-technologie als een echt revolutionaire ontwikkeling, dan hebben we blockchains nodig die voor het publieke goed zijn gebouwd en die vertrouwd worden door de meerderheid van de mensen. Dit is een heel oud principe.
Rond het jaar 500 begonnen lokale stammen op de eilanden van Micronesië met behulp van gigantische stenen transacties bij te houden. Deze zogenaamde Yap-stenen wogen duizenden kilo’s, zodat ze alleen kunnen worden verplaatst als de hele gemeenschap had meegeholpen. Als eigendom van het land van een dorpsbewoner overgedragen werd op iemand anders, dan moest de gehele gemeenschap de Yap-steen als bewijs van eigendom helpen vervoeren. Omdat de hele gemeenschap de steen droeg, hebben ze allemaal de transactie gezien. Dit systeem heeft honderden jaren gewerkt. We kunnen zeggen dat deze stenen de eerste blockchain vormen in de geschiedenis van de mens. Dit voorbeeld laat essentie van blockchain zien. Het is een boekhoudsysteem waarin alle deelnemers getuigen van transacties, zodat niemand het systeem kan bedriegen.
Ook binnen de zorg speelt de vertrouwenskwestie regelmatig. Wie heeft toegang tot mijn gezondheidsdata? Waarom vertrouwt de verzekeraar mijn declaraties niet? Waar gaat het geld naartoe? Weten artsen wel van elkaar wat ze doen? Blockchain kan helpen om op een andere manier vertrouwen binnen het zorgdomein te organiseren en geeft de mogelijkheid om democratische waarden als privacy, keuzevrijheid en non-discriminatie te herstellen.
Maar we moeten ons realiseren dat deze normen zich niet vanzelf zullen coderen. Het is daarom belangrijk dat we ons gezamenlijk met deze nieuwe technologie bemoeien. Dat begint met een beter besef van hoe het nu eigenlijk werkt. Een manier om blockchain beter te begrijpen, is het starten van kleinschalige pilots. Hieronder vindt u een kleine (en niet volledige) selectie van organisatie die al begonnen zijn.
