Het zogenoemde ‘CHIME-consortium’ gaat nieuwe, geavanceerde MRI-technieken ontwikkelen om hersenprocessen die een rol spelen bij dementie beter in beeld te brengen. Daardoor kunnen mogelijk nieuwe behandelingen voor dementie worden ontwikkeld en getest met als doel de behandeling van deze ziekte effectiever te maken. Het Nederlandse CHIME-consortium, bestaand uit onderzoeksinstellingen, bedrijven en maatschappelijke partners, heeft van de NWO een Perspectief-beurs van 4,5 miljoen euro ontvangen.
Wereldwijd zijn er 55 miljoen mensen met dementie. Een hersenaandoening die kan worden veroorzaakt door verschillende ziekten en die tot op heden niet te genezen is. Vaak beginnen de processen die de ziekte veroorzaken al tientallen jaren voordat de eerste symptomen zich openbaren. Een MRI-scanner kan die processen in beeld brengen. Het CHIME-consortium gaat met de subsidie MRI-technieken ontwikkelen om de vroege ziekteprocessen te herkennen. Dat draagt bij aan onderzoek naar mogelijke nieuwe behandelingen.
“Op de lange termijn geeft het ons ook meer inzicht in de oorzaak en de ontwikkeling van dementie. En dat kan artsen weer helpen om de ziekte sneller te diagnosticeren en om patiënten beter te behandelen en in de gaten te houden”, vertelt onderzoeksleider Jaco Zwanenburg van het UMC Utrecht.
Biomarkers door MRI-innovaties
De onderzoekers gaan drie belangrijke, samenhangende processen in de hersenen in beeld brengen: veranderingen in de doorbloeding van de hersenen, stofwisselingsprocessen en de afvoer van afvalstoffen. Op die manier willen ze biomarkers vinden die de diagnose, prognose en monitoring van dementiepatiënten verbeteren. Biomarkers zijn kenmerken die de onderzoekers kunnen meten en gebruiken om processen in het lichaam te volgen of te voorspellen. Vaak zijn dat specifieke moleculen of genen, maar het kunnen ook metingen met MRI zijn.
Reactie hersenen op stoffen
De biomarkers waarnaar de onderzoekers op zoek gaan en de nieuwe MRI-technieken die ze gaan ontwikkelen, zijn belangrijk voor het vinden van nieuwe medicijnen tegen dementie. Ze maken het namelijk mogelijk om nauwkeuriger te meten hoe de hersenen reageren op bepaalde stoffen. Dat helpt vervolgens farmaceutische bedrijven weer om te bepalen welke patiënten het beste reageren op nieuwe medicijnen. De onderzoekers hopen dat ze zo de ontwikkeling van nieuwe, effectievere medicijnen tegen dementie kunnen versnellen.
Het stellen van een snelle, vroege, diagnose is van belang voor een betere preventie van dementie. In 2021 is het internationale AI-Mind project gestart om met behulp van kunstmatige intelligentie slimme digitale instrumenten te ontwikkelen om hersenverbindingen te screenen en het risico op dementie in te schatten bij mensen met milde cognitieve problemen.
CHIME-consortium en Perspectief
In het CHIME-consortium bundelen vooraanstaande kennisinstellingen, bedrijven en maatschappelijke partners hun krachten. Het consortium omvat het Erasmus Medisch Centrum, Leids Universitair Medisch Centrum, en UMC Utrecht, samen met industriële partners Merck, Philips, Pie Medical Imaging, en WaveTronica. Ook maatschappelijke partners zoals Alzheimer Nederland en de Hersenstichting dragen bij aan het project
Perspectief is een programma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), gefinancierd door het ministerie van EZK.
