Een nieuwe studie onder leiding van onderzoekers van het Moffitt Cancer Center, in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Michigan, laat zien dat AI artsen kan helpen betere beslissingen te nemen bij de behandeling van kanker. Er worden echter ook uitdagingen belicht in de manier waarop artsen en AI samenwerken. Het onderzoek richtte zich op AI-ondersteunde radiotherapie voor niet-kleincellige longkanker en hepatocellulair carcinoom (leverkanker).
Radiotherapie is een veelgebruikte behandeling voor kanker waarbij hoogenergetische straling wordt gebruikt om tumoren te vernietigen of verkleinen. Het onderzoek keek naar een behandelingsmethode die bekend staat als knowledge-based response-adaptive radiotherapy (KBR-ART). Deze methode maakt gebruik van AI om de behandelresultaten te optimaliseren door aanpassingen van de behandeling voor te stellen op basis van hoe goed de patiënt op de therapie reageert.
AI-ondersteunde behandelkeuze
Uit het onderzoek bleek dat wanneer artsen AI gebruikten om te helpen bij het bepalen van het beste behandelplan, ze consistentere keuzes maakten, waardoor de verschillen tussen de beslissingen van artsen kleiner werden. De technologie veranderde artsen echter niet altijd van gedachten. In sommige gevallen waren artsen het niet eens met de suggesties van de AI en namen ze beslissingen over de behandeling op basis van hun ervaring en de behoeften van de patiënt.
Artsen werden gevraagd om beslissingen te nemen over de behandeling van kankerpatiënten, eerst zonder technologische hulp en daarna met behulp van AI. Het AI-systeem dat door de onderzoekers werd ontwikkeld, gebruikt patiëntgegevens zoals medische beeldvorming en testresultaten om veranderingen in de stralingsdosis aan te bevelen. Terwijl sommige artsen de suggesties nuttig vonden, vertrouwden anderen liever op hun eigen oordeel.
“Hoewel AI inzichten biedt op basis van complexe gegevens, blijft de menselijke maat cruciaal in de kankerzorg. Elke patiënt is uniek en artsen moeten beslissingen nemen op basis van zowel AI-aanbevelingen als hun eigen klinische oordeel”, aldus Issam El Naqa, Ph.D., voorzitter van de afdeling Machine Learning van Moffitt.
Vertrouwen van arts in AI cruciaal
De onderzoekers merkten op dat AI weliswaar een nuttig hulpmiddel kan zijn, maar dat artsen er wel vertrouwen in moeten hebben om het goed te laten werken. Uit hun onderzoek bleek dat artsen eerder geneigd waren om AI-suggesties op te volgen als ze vertrouwen hadden in de aanbevelingen.
“Ons onderzoek toont aan dat AI een krachtig hulpmiddel kan zijn voor artsen. Maar het is belangrijk om te erkennen dat AI het beste werkt als het wordt gebruikt ter ondersteuning en niet ter vervanging van menselijke expertise. Artsen brengen hun expertise en ervaring in, terwijl AI datagestuurde inzichten verschaft. Samen kunnen ze betere behandelplannen maken, maar dat vereist vertrouwen en duidelijke communicatie”, vertelt Dipesh Niraula, Ph.D., wetenschapper en onderzoeker van de afdeling Machine Learning van Moffitt.
AI als beslishulp
De auteurs van het onderzoek, gepubliceerd in Nature Communications, hopen dat hun bevindingen kunnen leiden tot een betere integratie van AI-tools en samenwerkingsrelaties die artsen kunnen gebruiken om meer gepersonaliseerde behandelingsbeslissingen te nemen voor kankerpatiënten. Ze zijn ook van plan om verder te onderzoeken hoe AI artsen op andere medische gebieden kan ondersteunen.
Het inzetten van AI-modellen om artsen te ondersteunen bij het maken van de beste keuze voor de behandeling van een ziekte of aandoening is in 2023 ook onderzocht in een studie van het UMC Utrecht. De STRATA-FIT studie had als doel AI in te zetten als beslishulp bij de behandeling van patiënten met moeilijk behandelbare reumatoïde artritis (RA) en zo de kans op de keuze voor de juiste gepersonaliseerde behandeling bij reuma te vergroten.
