Een Clinical Decision Support System (CDSS) is ontworpen om artsen en andere zorgprofessionals te ondersteunen bij klinische beslissingen. In deze blog leggen we je stapsgewijs uit hoe het in zijn werk gaat en wat het voor jouw organisatie kan betekenen.
Patiënten die binnenkomen in het ziekenhuis worden ingeschaald op de zorg die ze nodig hebben. Dat varieert van basiszorg tot (hoog) complexe zorg. Daarbij zit de Intensive Care (IC) vanzelfsprekend aan de complexe kant. Op de IC liggen kritiek zieke patiënten van wie één of meerdere vitale functies worden bedreigd.
Alle patiënten op de IC hebben hoogtechnologische intensieve zorg nodig. Medische apparatuur bewaakt 24/7 hun vitale lichaamsfuncties. Denk aan het meten van de bloeddruk, hartslag, zuurstofsaturatie en ademhalingsfrequentie. Hoe complexer de zorg, des te meer apparatuur en verpleegkundigen er nodig zijn om de patiënt te bewaken en te verzorgen. Een logisch gevolg hiervan is dat je veel meer patiëntdata verzamelt.
Stel: er is een hartpatiënt opgenomen die ook astma heeft. Zorgprofessionals gebruiken een apparaat van merk X op de patiënt aan om de hartfunctie te bewaken (ECG, bloeddruk), en beademingsapparatuur van merk Y om het hart van voldoende zuurstof te blijven voorzien. In de oude situatie trekt een arts conclusies aan de hand van informatie op de monitoren van deze apparaten bij het bed of door alarmen die apparaten genereren.
Integratie apparaten
Om overzicht te creëren van alle apparaten van verschillende merken, heeft Ascom Digistat ontwikkeld. In Digistat worden al deze verschillende apparaten geïntegreerd met als doel om datastromen te combineren en samen te brengen in één dashboard. Zo heeft het zorgpersoneel op één plek een overzicht van alle belangrijke vitale waarden van iedere patiënt.
Het voordeel van het werken met Digistat is dat je niet alleen overzicht hebt, maar met Digistat CDSS ook met regels (of rules) kunt gaan werken. Stel dat het volgende optreedt bij de hartpatiënt met astma: zijn/haar hartslag gaat omhoog, de bloeddruk daalt en de zuurstofsaturatie zakt, wat kan wijzen op een verslechtering van de patiënt.
De CDSS-engine kan deze situatie op basis van de verschillende gegevensstromen detecteren en hier een zorgprofessional van op de hoogte stellen. Dat is CDSS in een notendop: het systeem combineert verschillende vitale waarden uit verschillende apparaten van merken die niet met elkaar communiceren en maakt regels per patiënt om zo tijdig verslechtering te herkennen.
Doel CDSS
Een CDSS is dus een IT-systeem voor de gezondheidszorg, ontworpen om artsen en andere zorgprofessionals te ondersteunen bij klinische besluitvorming. In andere woorden: een CDSS vermindert de denkdruk voor zorgverleners door gegevens te verzamelen, regels toe te passen en notificaties/alarmen aan te leveren. Zo kan een eventuele verslechtering in de toestand van een patiënt mogelijk sneller gedetecteerd worden.
Een tot de verbeelding sprekend voorbeeld is de behandeling van sepsis, waarbij het lichaam van een patiënt heftig reageert op een bacterie of virus. De meeste ziekenhuizen hebben routines ingebouwd om het risico op acute achteruitgang van de patiënt te minimaliseren, maar dat lukt vaak niet snel genoeg. Dit komt doordat het moeilijk is om conclusies te trekken met zoveel variabelen. Een CDSS kan in zo’n geval aan de bel trekken. Als het systeem ziet dat de systolische bloeddruk laag is, de hartslag oploopt, de ademhalingsfrequentie stijgt en er te veel witte bloedcellen zijn, is het tijd om in te grijpen.
De input
Het CDSS kan verschillende soorten gegevens gebruiken als input: van data uit medische apparaten en externe systemen tot observaties van de zorgverlener zelf. Het ‘brein’ van het systeem implementeert vervolgens regels op de verzamelde informatie, die kunnen leiden tot specifieke meldingen. Deze meldingen kunnen op één dashboard worden weergegeven of bijvoorbeeld direct worden doorgestuurd naar de smartphones van de zorgverleners.
De regels
Het CDSS wordt dus gevoed met input en toetst inkomende gegevens aan de ingestelde regels: ALS-DAN. Getrainde zorgprofessionals kunnen in deze toolbox zelf per patiënt of patiëntgroep regels opstellen. Naast ALS-DAN principes kunnen er ook regels worden ingezet die verbonden zijn aan een vaste set parameters, zoals de National Early Warning Score (NEWS). Het CDSS kan deze score geautomatiseerd berekenen op basis van de gegevens die 24/7 van de patiënt verzameld worden.
CDSS is nu vooral relevant op de IC, maar gaat in de toekomst ook interessant worden voor minder complexe zorg. Langzamerhand zijn er steeds meer gegevens van patiënten 24/7 voorhanden door bijvoorbeeld de inzet van medische wearables. Waar zorgprofessionals op verpleegafdelingen nu nog veel gegevens handmatig verzamelen door het lopen van fysieke rondes, kan dit geautomatiseerd worden. Het CDSS kan hierbij zorgprofessionals ondersteunen door vroegtijdige achteruitgang te detecteren. Bovendien is de verwachting dat de evolutie van Artificial Intelligence (AI) nog interessante nieuwe scenario’s gaat brengen.
Mag dat?
Al die technologische innovaties die de zorg beter maken zijn natuurlijk mooi, maar de veiligheid van patiënten moet gewaarborgd zijn. Daarom heeft de Europese Unie dit jaar een nieuwe verordening uitgevaardigd met betrekking tot Medical Devices, met daarin strengere eisen voor medische software. Software die informatie verwerkt en verstrekt met als doel ‘diagnose, preventie, monitoring, voorspelling, prognose, behandeling of verlichting van ziekten’ van een patiënt, wordt beschouwd als een medical device.
Dit in tegenstelling tot software die alleen gegevens presenteert en opslaat. CDSS wordt beschouwd als medical device en moet daarom voldoen aan de Medical Device Regulatory (MDR). Ascom Digistat software wordt op dit moment beoordeeld door de notified body als klasse IIb onder MDR. De medical devices worden als volgt geclassificeerd.
Van reactieve- naar proactieve zorg
Zorgverleners willen niet méér informatie, maar bétere informatie. Een CDSS moet voldoen aan de behoeften van zorgprofessionals, en bovendien de zorg flexibeler en beter maken. Klinische workflows passen zich aan op elke ontwikkeling: van nieuwe klinische inzichten tot technologische en farmacologische vooruitgang. Digistat CDSS biedt een breed scala aan functies die deze workflows op een positieve manier beïnvloeden of vereenvoudigen, zodat de zorgprofessional zich meer met de zorg bezig kan houden.
Het combineren van informatie uit meerdere stromen en het toepassen van klinische kennis is dé manier om consistent te werken én kan bijdragen aan de veiligheid van de patiënt. Het personeelstekort en de werkdruk in de zorg, vergroten de kans dat artsen en verpleegkundigen de denkdruk (of cognitieve werkbelasting) niet meer aankunnen. De ontwikkeling van CDSS is een technologische innovatie die de behoefte om te evolueren van reactieve zorg naar proactieve zorg in de hand werkt.
