De coronacrisis heeft niet gezorgd voor een hoger aanbod van arbeidskrachten in de zorg. Dat blijkt uit onderzoek van BN AMRO en Panelwizard tijdens de lockdown-periode in Nederland. Toch kan de coronacrisis een moment markeren waarin structureel stappen worden gezet om het tekort in de zorg te lijf te gaan, aldus ABN Amro in zijn nieuwe arbeidsmarktindicator. De versnelde digitalisering tijdens de eerste fase van de crisis kan helpen het tekort aan personeel in de zorg te beperken. Momenteel blijft één op de vijf vacatures in de zorgsector onvervuld.
Ook na de lockdown blijft het personeelstekort in de zorg hoog, blijkt uit de arbeidsmarktupdate van ABN Amro. Uit de arbeidsmarkindicator blijkt bijvoorbeeld dat eind juni liefst 34 procent van alle vacatures voor verpleegkundige onvervulbaar is. Voor sommige specialistische beroepen is dit percentage nog hoger. De tijdens de lockdown veelbesproken herwaardering voor vitale beroepen leidt niet tot een veel forser arbeidsaanbod in de zorg. Vooral in de grote steden verwachten dat het tekort aan zorgpersoneel relatief hoog blijft.
Digitalisering tegen personeelstekort
Verdere digitalisering en een aanpassing in de bedrijfscultuur kunnen het tekort echter het hoofd bieden en een goede kwaliteit van zorg garanderen. Op dat punt kan de coronacrisis wel degelijk een moment markeren waarin structureel stappen worden gezet om het tekort in de zorg te lijf te gaan. Om de zorgsector toekomstbestendiger te maken en de kwaliteit van de zorg in de toekomst te blijven garanderen, is het volgens ABN Amro van belang om het tekort structureel het hoofd te bieden.
Digitalisering kan een sleutel zijn om ‘zorg op afstand’ in een hogere versnelling te brengen. Zorgprofessionals kunnen dan bijvoorbeeld op afstand de gezondheid van patiënten monitoren, een diagnose stellen of advies geven. Veel fysieke consulten, vooral een herhaalconsult, kunnen plaatsvinden via beeldbellen.
Meer vraag om beeldbellen, zelfmonitoring
ABN Amro stelde vorig jaar al in een studie dat 70 procent van de chronische patiënten in Nederland belangstelling heeft voor zorg op afstand, mits de kwaliteit van de zorg minimaal op gelijk niveau blijft. Tijdens de coronacrisis bleken veel patiënten bovendien expliciet te vragen om mogelijkheden om zelf metingen te kunnen doen en via beeldbellen contact te hebben met medisch personeel. Dit werd vooral ingegeven om besmetting te voorkomen. Bij sommige specialismen nam het aantal digitale consulten met tientallen procenten toe.
In 2019 zijn bij zorg op afstand de eerste grotere stappen gezet, schrijft ABN Amro nu. Een voorbeeld is de app ‘Hartwacht’, waarmee patiënten thuis bepaalde cruciale waarden kunnen meten, zodat een deel van de periodieke controles bij de cardioloog in het ziekenhuis overbodig worden. Dit heeft geleid tot 40 procent minder verpleegkundige handelingen, 70 procent minder spoedbezoeken en 30 procent minder ambulanceritten, bleek al in 2018 uit onderzoek. Hartwacht heeft inmiddels ook een variant voor COPD-patiënten.
Vak aantrekkelijk houden
Daarnaast is het van belang dat zorgaanbieders het vak aantrekkelijk houden voor nieuwe generaties werknemers. Die hebben op een aantal vlakken heel andere wensen dan eerdere generaties, constateerde de bank in een rapport in 2018. Een verandering in bedrijfscultuur is hiervoor vereist. De zorg is vaak nog vrij hiërarchisch ingericht, wat minder past bij de jongere generaties.
Bovendien krijgen de werving en selectie van nieuwe medewerkers idealiter een persoonlijker karakter krijgen en zijn zinvolle en meetbare doelen hierbij van belang. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om verpleegkundigen meer regie te geven over werkdagen en werktijden en om meer aandacht te hebben voor loopbaanmogelijkheden. Dat zou ook helpen om de uitstroom te beperken: zo concludeerde een overheidscommissie dat 43 procent van nieuwe werknemers in de zorg binnen twee jaar weer vertrokken is.
