Sinds de zomer van vorig jaar wordt op het Coronadashboard van de Rijksoverheid ook het aantal gemeten coronavirusdeeltjes in het rioolwater, per regio, getoond. Die metingen worden al sinds maart 2020 en inmiddels op meer dan 300 zuiveringsinstallaties, uitgevoerd. Deze week is dat deel van het dashboard uitgebreid met signaalwaarden. Die geven een indicatie van de ernst van de situatie en waardoor de metingen meer duiding krijgen.
De nieuwe signaalwaarden voor rioolwater metingen zijn nog in ontwikkeling. Ze zijn ontwikkeld door het RIVM op basis van de analyses van de tweede golf (vanaf september 2020). De komende tijd zullen deze signaalwaarden gevolgd blijven worden. Onder anderen om te beoordelen of deze nog voldoen in een nieuwe fase van de pandemie.
“Surveillance van rioolwater kan een stijgende incidentie in een regio signaleren, ook als er mogelijk minder getest gaat worden in de toekomst. Rioolwatersurveillance is een goede maat voor circulatie van het virus, waarmee verspreiding gemonitord kan worden”, aldus een advies van het OMT van eind mei.
Structurele daling virusdeeltjes in rioolwater
Zoals alle coronacijfers daalt sinds medio april ook de hoeveelheid virusdeeltjes in het rioolwater. De signaalwaarden geven met blauwe kleuren, variërend van lichtblauw (weinig virusdeeltjes) tot donkerblauw (veel virusdeeltjes) de ernst van de situatie aan.
Juist in deze en de komende periode kan het rioolwateronderzoek een nog grotere rol gaan spelen. Omdat steeds meer mensen gevaccineerd zijn en worden, het aantal besmettingen afneemt en daardoor ook steeds minder tests afgenomen worden, wordt het 'volgen' van het virus op basis van die data steeds moeilijker. Toch blijft het belangrijk om zicht te houden op het coronavirus. Daarom hebben het RIVM, het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de Nederlandse waterschappen besloten om het rioolwateronderzoek voor COVID-19 de komende jaren voort te zetten en zelfs uit te breiden door meer monsters per week te analyseren.
Aanvankelijk werd de aanwezigheid van virusdeeltjes in het rioolwater weergegeven per milliliter rioolwater. In november van het afgelopen jaar is die aanduiding veranderd en worden ze, in lijn met de besmettingscijfers, omgerekend naar het aantal virusdeeltjes per 100.000 inwoners. Sinds september 2020 zijn alle ruim 300 zuiveringsinstallaties in Nederland betrokken bij deze metingen. Daarmee wordt sindsdien dus het rioolwater van vrijwel alle Nederlandse huishoudens - ruim 17 miljoen mensen - onderzocht.
Met rioolwateronderzoek is het mogelijk een eventuele nieuwe, lokale uitbraak vroeg te signaleren. Ook kunnen nieuwe varianten herkend en opgespoord worden. En omdat RIVM de rioolwatermonsters opslaat, is het mogelijk om terug te zoeken of de variant al eerder in Nederland aanwezig was. Ook is een model ontwikkeld waarmee uit de rioolcijfers de ziekenhuisopnamen voorspeld kunnen worden.
