De CoronaMelder-app heeft een kleine maar merkbare toegevoegde waarde bij het opsporen van coronabesmettingen. Uit een studie van de Erasmus Universiteit Rotterdam blijkt daarnaast dat het potentieel van de notificatieapp bij een heropende samenleving groter is dan tijdens de lockdown. Dat stellen onderzoekers onder leiding van prof. dr. Wolfgang Ebbers in een doorlopende evaluatie.
Minister de Jonge van VWS benadrukt dat het coronavirus in te dammen is door zoveel mogelijk besmettingen zo snel mogelijk op te sporen. “De evaluatie bevestigt nu dat CoronaMelder daar een belangrijke bijdrage aan levert, juist in een samenleving die we stap voor stap weer openen.” 5 juni gaat bij een blijvende daling van besmettingen en ziekenhuisopnames fase 3 van het openingsplan van de overheid in. 30 juni moet dan fase 4 volgen.
Kleine aanvulling CoronaMelder op BCO
CoronaMelder levert, aldus de studie, een kleine maar effectieve aanvulling op het Bron- en Contactonderzoek (BCO) van de GGD. Er worden meer mensen gevonden met de app die contact hebben gehad met een besmette persoon. Ook worden deze mensen sneller gevonden. De evaluatie schetst dat een melding van CoronaMelder aanleiding is voor 1 op de 10 testuitslagen die voortkomen uit een vorm van BCO. Voor positieve testuitslagen is dat getal 1 op de 20.
Testen, BCO en CoronaMelder hebben gecombineerd geleid tot een gesimuleerde afname van het reproductiegetal met 12,7 procent, aldus de Rotterdamse studie. De gesimuleerde afname door CoronaMelder is 0,3 procent.
Bij het heropenen van de samenleving neemt het gesimuleerde effect van CoronaMelder licht toe. Samen leiden testen, BCO en CoronaMelder dan tot een afname van het reproductiegetal van 8,8 procent, waarvan 0,4 procent door CoronaMelder. Bij een groter aantal gebruikers kan de bijdrage van CoronaMelder aan de afname van het reproductiegetal oplopen tot 2 procent als gebruikers zonder tussenkomst van de GGD hun besmetting kunnen doorgeven in de app.
Indicatie aantal actieve gebruikers
Onlangs is volgens VWS een privacy-vriendelijke methode ontwikkeld om een indicatie te krijgen van het aantal actieve gebruikers. Deze methode houdt in dat geteld wordt hoe vaak, maar niet door wie en wanneer, de lijst met besmette codes door CoronaMelder-apps gedownload wordt.
Sinds de landelijke introductie van CoronaMelder in oktober 2020 hebben 4,9 miljoen mensen de app gedownload, ofwel 28 procent van de Nederlandse bevolking. De indicatie van het percentage actieve gebruikers is 60 procent van het aantal downloads ofwel bijna 3 miljoen Nederlanders die de app actief gebruiken (circa 17% van de Nederlandse bevolking).
Van de introductie van de app tot en met 23 mei waarschuwden 174.054 mensen anderen over een mogelijke besmetting via de app. In dezelfde periode lieten 188.927 mensen zich testen na een melding van CoronaMelder. Van deze testuitslagen waren 14.154 positief, waarmee ketens van besmettingen zijn doorbroken.
Groter potentieel CoronaMelder
Nu de samenleving heropent, zou CoronaMelder volgens Ebbers een groter potentieel kunnen laten zien dan in periodes van lockdown met weinig sociale interactie. “Mensen zullen, nu er steeds meer versoepelingen volgen, vaker ontmoetingen hebben met anderen. De kans dat meer mensen langer dan 15 minuten op minder dan 1,5 meter afstand contact hebben met besmette mensen neemt dan toe, al naar gelang hoe snel het vaccineren verloopt en hoe goed de vaccins de samenleving voor het virus beschermen.”
De resultaten van het onderzoek volgen uit de doorlopende evaluatie van CoronaMelder. Het evaluatieteam van de app heeft na negen maanden onderzoek een overzicht van elf onderzoeken naar de app opgesteld. VWS gebruikt de doorlopende evaluatie om de app te verbeteren. Het complete onderzoeksrapport is hier terug te lezen. Ook is er een publieke samenvatting.
Uitkomsten doorlopende studies
Uit de doorlopende onderzoeken naar CoronaMelder kwamen eerder al zaken zoals de meerwaarde van de app naar voren. Zo raakten GGD-medewerkers steeds beter geïnformeerd over nut en inzet van de app. Ook bleek CoronaMelder effectief in het opsporen van mensen met een coronabesmetting die anders onder de radar gebleven waren. Uit onderzoek in februari bleek dat jongeren steeds meer gebruik van de app maken. In april kwam uit een studie van de Universiteit Twente en de Open Universiteit naar voren dat bij het stapsgewijs openen van de samenleving - zoals momenteel gebeurt - CoronaMelder van grote waarde kan zijn voor het bestrijden van het virus.
In mei stelde een journalistiek onderzoekscollectief echter dat de effectiviteit van Europese corona-apps zoals CoronaMelder echter onduidelijk is. De onderzoekers stellen dat het niet te achterhalen is hoeveel app-gebruikers in Nederland en de andere Europese landen echt een waarschuwing ontvingen. Ook is onduidelijk wat mensen doen als ze een waarschuwing in de app ontvangen: gaan ze in quarantaine, melden zij zich voor een test? De beschikbaarheid van gegevens is uiterst beperkt en serieuze evaluaties zijn nog niet beschikbaar.
