Al meerdere jaren wordt er gewaarschuwd voor de sterk groeiende invloed van de grote techbedrijven op onze samenleving en als persoon De zogenaamde GAFA’s (Google, Apple, Amazone en Facebook lusten al onze data rauw voor hun commerciële en tegenwoordig ook wel politiek getinte activiteiten.
Journalist Franklin Foer spreekt in zijn recente boek “Ontzielde wereld” over het voortdurend bekijken en afleiden van ons persoonlijk leven door deze op macht beluste techbedrijven. Wellicht worden wij dan straks een door externe (Big) data aangestuurde persoon. Een soort data-cyborg die wij echt niet willen zijn.
Om het over een Megahack, de Big One, van alle persoonsgegevens nog maar niet te hebben. Kunnen de democratiserende en eigen regie versterkende ontwikkelingen zoals de Blockchain, Deep Data en GDPR van de EU het tij keren?
Voorbeelden genoeg
Te beginnen met Facebook. Daar loggen gemiddeld 2 miljard gebruikers wereldwijd per maand op in. Maar wat lezen ze daar? Voorgeselecteerde berichten op basis van clickhits waarbij de datagoeroes journalisten helpen bij het schrijven over populaire en mogelijk ook alleen de welgevallige berichten. Wordt de volgende president van de VS ook de baas van Google of omgekeerd? Een groot deel van onze informatievoorziening gaat via mobieltjes, wearables, smartwatches, tablets en smarttv’s. Daarnaast is er ook infiltratie in de domotica en smart communities met slimme algoritmen, het IoT, spraakgestuurde luidsprekerhubs en chatbots voor de vragen en aansturing. Wie bepaalt eigenlijk wat daar aan weerzijden doorheen gaat? Het beïnvloeden van verkiezingsuitslagen en het zwart maken van bepaalde groepen of personen is eveneens al realiteit. Trollen netwerken verspreiden vals nieuws, geruchten en complottheorieën. Google kreeg onlangs van de EU een megaboete van 2,4 miljard wegens misbruik van diens machtspositie. En de Nederlandse overheid doet ook nog eens een duit in het zakje met de omstreden Veegwet.Geen tijd voor
De grote hoeveelheden data, voor gestructureerde webvensters en visualisaties gunnen de burger nauwelijks tot geen tijd om eens kritisch naar de gegevens bekijken. Kloppen de gegevens wel? Hoe zijn deze gemeten? Wat zegt de tekst, grafiek of het videofilmpje eigenlijk / feitelijk? Want ja, de onderbouwing laat regelmatig te wensen over. Of er is sprake van sturing uit een bepaalde optiek. De propagandaminister Goebbels uit het Nazitijdperk zou er zijn vingers bij aflikken. De macht van de huidige techbedrijven is zoveel groter dan die van internetbedrijven destijds. Inmiddels weten bedrijven als Google, Facebook en Amazon álles van ons. Onze dagelijkse en vakantiebewegingen, wie onze vrienden zijn en welke producten wij kopen. Allemaal prima bruikbare informatie om ons te sturen en om hun eigen positie verder te versterken.Maken VR en AR het nog erger?
Je lekker onderdompelen in realistische beleving, emoties en spelsensaties. Dat zijn prima e-health-instrumenten bij GGZ-problemen of het aanleren van een gezondere leefstijl. Maar als de GAFA’s VR en AR nu eens gaan inzetten als het “Brood en spelen voor het volk”uit de Romeinse tijd. Het worden zoethoudertjes, bedoeld voor beïnvloeding van gedrag en opinie. Zij investeren nu al massaal in deze technologieën.Het wachten is op de Megahack
Franklin Foer noemt het de Megahack. Op de dag van de “Big One” liggen al onze persoonlijke gegevens voor het grijpen. Dat kan van grote invloed zijn op:- Het krijgen van een baan
- Zorg en toelagen verkrijgen
- Verstoring van relaties door ongewenst inzicht in wat anderen doen en laten
- Invloed op jouw betalingen en rekeningen
- De cloud wordt ons geheugen
- Er vindt een innige verstrengeling met de datamachines plaats. De datacyborg is geboren.
