Toch invoering van een patiëntgeheim; medisch specialisten die ook in EPD’s of ECD’s van andere zorginstellingen mogen kijken; snellere toepassing van de overdracht van medicatiegegevens in de keten. Drie brancheorganisaties sorteerden met brieven aan Tweede Kamer en/of minister Bruins voor op het Kamerdebat dat gisteren gevoerd is over gegevensuitwisseling in de zorgsector. Ze zijn in goed gezelschap, want zowel politiek als minister zijn al bestookt met brieven om het debat te beïnvloeden.
In het kort: de Patiëntenfederatie Nederland pleit er bij minister Bruins voor om alsnog te kiezen voor een wettelijk geregeld patiëntgeheim, dat medische gegevens in handen van patiënten dezelfde bescherming moet geven als het medisch beroepsgeheim. Voor betere patiëntveiligheid vraagt de Federatie Medisch Specialisten in een brief aan de Tweede Kamer leesbevoegdheid voor medisch specialisten in EPD’s van andere instellingen. Apothekersorganisatie KNMP roept de Tweede Kamer op om de gegevensuitwisseling over medicatie in de keten zo snel mogelijk te implementeren.
Wensen inzake gegevensuitwisseling
Een aantal partijen heeft in aanloop naar dit debat eerder al hun wensen, behoeften en pleidooien in briefvorm naar parlement en minister gestuurd, zoals werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland, artsenvereniging LHV en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). LHV stelt dat nieuwe privacyregels het huisartsen moeilijker maken om medische gegevens van hun patiënten te krijgen. ZN pleit voor een wet die leveranciers en zorgaanbieders vanaf 2020 verplicht om gebruik te maken van open standaarden voor gegevensuitwisseling in de zorg.
De twee werkgeversorganisaties dan: die roepen alle grote ICT-leveranciers in de zorg op om zich aan te sluiten bij het afgelopen maart gepresenteerde manifest Samen vooruit. Zo moet ook de gelijknamige taskforce van VNO-NCW, MKB-Nederland en het ministerie van VWS, bedoeld om het manifest in de praktijk uit te werken, tot een succes worden. De oproep had echter ook de vorm van een brief aan politiek en overheid.
Patiëntenfederatie: toch patiëntgeheim
Patiënten moeten op een veilige en betrouwbare manier gebruik kunnen maken van digitale toepassingen voor en over hun gezondheid, meent de Patiëntenfederatie. Daarvoor is een patiëntgeheim nodig. Afgelopen januari heeft de federatie deze zienswijze overhandigd aan minister Bruins. De minister vond een wettelijke verankering echter niet nodig, bestaande wetgeving zou al afdoende soelaas bieden. Wel moet er meer bewustwording gekweekt worden rondom beheer en gebruik van medische gegevens vergroten, onder meer door een bewustwordingscampagne te financieren.
De federatie kan zich in een aantal conclusies van Bruins niet vinden. Daarom is er een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Dankzij een patiëntgeheim kunnen mensen er volgens de federatie op vertrouwen dat het veilig is om gebruik te maken van een Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO) en andere digitale toepassingen die de gezondheid kunnen bevorderen.
Uit onderzoek van de federatie en gesprekken met potentiële gebruikers is een aantal aanbevelingen gedistilleerd die uitgevoerd zouden moeten worden zodat iedereen op een goede en veilige manier met patiëntgegevens kan omgaan:
- Pas het wetboek van strafvordering aan zodat het expliciet toeziet op gezondheidsgegevens in online omgevingen. Inclusief zelf gegenereerde gezondheidsgegevens zoals in apps;
- Realiseer uniforme regelgeving voor het opvragen van medische gegevens, inclusief proactief toezicht en handhaving;
- Biedt mensen een loket waar ze advies kunnen vragen over gegevensuitwisseling en zet ook in op bewustwording van professionals.
FMS: toegang tot externe EPD’s
De Federatie Medisch Specialisten (FMS) vindt, omdat de patiëntveiligheid onder druk staat, een leesbevoegdheid voor medisch specialisten in EPD’s van andere instellingen nodig. Uit de recent gepubliceerde peiling van de Federatie over gegevensuitwisseling bleek dat 80 procent van de medisch specialisten vindt dat gebrekkige gegevensuitwisseling de patiëntveiligheid onder druk zet. Daarnaast antwoordde 93 procent bevestigend op de vraag of het van voordeel kan zijn als medisch specialisten leesbevoegdheid hebben in de patiënten- of cliëntendossiers van andere zorginstellingen.
Als deelnemer aan het Informatieberaad Zorg zet de FMS zich naar eigen zeggen in voor een duurzaam informatiestelsel in de zorg. Het opbouwen van dit stelsel is echter complex en zal de nodige tijd vergen. Ondertussen staat de patiëntveiligheid onder druk door bovengenoemde gebrekkige gegevensuitwisseling. Reden om de Tweede Kamer te vragen minister Bruins te verzoeken te kijken naar de optie om op korte termijn leesbevoegdheid te regelen - parallel aan de opbouw van een duurzaam systeem via het Informatieberaad en de uitwerking van het komende wetsvoorstel van minister Bruins.
Marcel Daniëls, voorzitter Federatie Medisch Specialisten, zegt hierover: “Zonder de gevoeligheden rondom privacy van patiëntgegevens te niet te doen, denken wij dat als medisch specialisten leesbevoegdheid hebben in EPD’s van andere zorginstellingen, dit de patiëntveiligheid ten goede zal komen.”
Daniëls wijst, niet voor het eerst en niet als enige, op de dagelijkse praktijk van het versturen van faxen, cd-roms en dvd’s voor uitwisseling van data zoals beelden. Er zouden hiervan 450 voorbeelden ingezonden zijn tijdens eerdergenoemde peiling, door medisch specialisten in algemene en universitaire ziekenhuizen, GGZ-instellingen en zelfstandige klinieken.
KNMP: snelle overdracht medicatiegegevens
Apothekerskoepel KNMP roept de Tweede Kamer tot slot in een brief op om de overdracht van medicatiegegevens in de keten zo snel mogelijk te implementeren. Apothekers kunnen als medicatiespecialist de veiligheid juist voor kwetsbare patiënten helpen vergroten door tijdige en volledige uitwisseling van actuele medicatiegegevens, aldus de brief. De KNMP heeft zorgen over de betrouwbaarheid van patiëntgegevens omdat het medicatieoverzicht niet altijd actueel is en essentiële informatie als labwaarden in de regel ontbreekt.
KNMP-voorzitter Gerben Klein Nulent ligt dit toe: “De patiëntveiligheid komt onnodig in het geding als de medicatiebewaking niet optimaal is. Risico’s op vermijdbare fouten en daarmee gepaard gaande ziekenhuisopnames moeten zo snel mogelijk verkleind worden.” Al sinds 2016 wordt er aan een richtlijn medicatieoverdracht gewerkt.
