Patiënten met ernstige gehoorschade krijgen bij de afdeling KNO van het Erasmus MC in een dag uitsluitsel of ze in aanmerking komen voor een cochleair implantaat. Uit het pilotproject blijkt dat het kortere selectieproces de zorg beter, efficiënter en groener maakt. Zowel patiënten als zorgverleners zijn enthousiast.
De KNO-afdeling van het Erasmus MC is de eerste in Nederland die patiënten binnen een dag uitsluitsel geeft of ze in aanmerking komen voor een cochleair implantaat (CI). Voorheen waren daar meerdere afspraken voor nodig en duurde het proces enkele maanden. Een cochleair implantaat is een gehoorprothese die geïmplanteerd wordt in het binnenoor. Aan de buitenkant komt een CI-processor, een soort hoortoestel. Een CI stuurt spraak- en omgevingsgeluiden via elektrische prikkels direct naar de gehoorzenuw. Mensen met een CI horen dus niet door geluidsgolven via het slakkenhuis en de trilhaartjes in het oor, maar via elektrische signalen. Voor mensen met ernstige slechthorendheid die niet gebaat zijn bij een gehoorapparaat, kan een CI een uitkomst zijn.
Geslaagde pilot
De pilot, die vanaf september 2022 liep, blijkt een succes. Door de kortere wachttijd hebben patiënten sneller de uitslag en zitten ze minder lang in spanning of ze al dan niet in aanmerking komen voor een cochleair implantaat. Maar er zijn nog meer voordelen volgens audiologen Jantien Vroegop en Nienke Homans. Hun conclusie: het initiatief maakt de zorg beter, efficiënter en zelfs groener.
Aanvankelijk hadden de zorgverleners bedenkingen over het verkorten van het selectieproces voor het cochleair implantaat. Want zou alle informatie op één dag niet te veel gevraagd zijn van patiënten? Ook voor het CI-team dat bestaat uit KNO-artsen, audiologen, logopedisten, psychologen, medisch maatschappelijk werkers, technici en administratief medewerkers, leek de versnelling in eerste instantie een onmogelijke logistieke puzzel. Maar de praktijk bewees het tegendeel.
Doordat patiënten maar één keer naar het ziekenhuis hoeven te komen, besparen ze gemiddeld zo’n 3 uur aan reistijd en 175 euro aan reiskosten. De parkeerkosten zijn daar nog niet bij gerekend. Bovendien krijgen patiënten vooraf extra uitgebreide informatie en vragenlijsten thuis. Daardoor zijn ze goed voorbereid als ze naar het ziekenhuis komen en kan de gesprekstijd met zorgverleners in het traject met 80 minuten worden verkort. Dat is een reductie van meer dan 25 procent aan zorgtijd.
Betere patiëntervaring
Het verkorte selectieproces voor een cochleair implantaat zorgt ook voor een betere patiëntervaring. ‘Doordat patiënten maar één keer naar het ziekenhuis komen, worden ze meestal goed begeleid door een partner of naaste. Dat werkt heel prettig’, legt Homans uit. Tijdens de lunch worden patiënten voorgelicht over de verschillende merken implantaten en de mogelijkheden en beperkingen van elk merk. Ook kunnen patiënten ervaringen met elkaar uitwisselen en vragen stellen aan twee zorgverleners. ‘Dat wordt goed door patiënten ontvangen. Want in het dagelijks leven spreken ze meestal geen lotgenoten.’ Aan het einde van de dag krijgen patiënten de uitslag meteen te horen en kan een eventuele operatie worden ingepland.
Tot nu toe zijn de patiënten die de korte selectieprocedure hebben doorlopen tevreden. ‘Uit een eerste evaluatie blijkt dat ze als ze de keuze hadden, weer zouden kiezen voor een dag en niet voor meerdere dagen’, aldus Vroegop. Patiënten vinden de procedure efficiënt. Ze benoemen dat de afspraken goed op elkaar aansluiten en dat ze minder reistijd hebben. Een patiënt zegt: ‘Het is een pluspunt dat je aan het einde van de dag meteen weet waar je aan toe bent.’ Ook ervaren ze dat de ontmoeting met andere slechthorenden tijdens de lunch verbindend werkt, doordat ze ongemakken kunnen delen.
Het aantal implantaties bij volwassenen is bijna verdubbeld de laatste jaren. Het CI-team van het Erasmus MC plaatst nu zo’n 120 CI’s per jaar. Daar heeft deze nieuwe manier van werken aan bijgedragen, volgens de audiologen. ‘Het zorgt ervoor dat we meer patiënten met ernstige slechthorendheid kunnen helpen’, zegt Vroegop. Ze benadrukt dat het voor het verkorte traject belangrijk is dat er een uitgebreide verwijzing is van een KNO-arts uit een tweedelijns ziekenhuis of audiologisch centrum.
Cochleair implantaat innovatie
De ontwikkelingen op het gebied van cochleair implantaten staan intussen niet stil. De KNO-afdeling van het LUMC en LIACS werken samen met CI-fabrikant Advanced Bionics binnen het TEMPORAL-project aan een CI-model dat zoveel mogelijk op het natuurlijk gehoor lijkt. Onderdeel van die ontwikkeling is een reeds bestaand Leids computermodel van het elektrisch geïmplanteerde binnenoor, uitgebreid met een gesimuleerde CI-spraakprocessor. In een eerder project onderzochten wetenschappers van het LUMC al het idee, en de toegevoegde waarde, van kunstmatige intelligentie bij de ontwikkeling van betere (zelflerende) CI-implantaten.
