De beschikbaarheid van de zorg staat enorm onder druk. Daar zijn we afgelopen weken weer behoorlijk mee geconfronteerd. Ziekenhuizen moeten zelfs sluiten, mede veroorzaakt door moeilijk te krijgen en te behouden personeel. ICT en e-health kunnen een belangrijke bijdrage leveren voor ziekenhuizen die efficiënter, slagvaardiger en waarde gerichter moeten worden. Toch? Maar eenvoudig is dat niet. Want wat draagt nieuwe technologie daadwerkelijk bij als we geen rekening houden met de uitdagingen van de bevlogen mensen die ermee aan het werk moeten?
Een groot ziekenhuis in een stad in Nederland. Op een drukke afdeling van 25 bedden met neurologische en neurochirurgische patiënten start de avonddienst. De avond begint met het rondbrengen van de maaltijden. Sommige patiënten hebben hulp nodig met het eten. Een oudere, terminale patiënt wordt gevoerd. Een andere patiënt heeft een hersenbloeding gehad en heeft last van afasie. Hij kan zich moeilijk uiten en dat resulteert in een soort woedeaanval. Hulp is nodig om de patiënt te kalmeren en hem gerust te stellen. Een patiënt met hernia heeft veel aandacht nodig en drukt vaak op de bel. De patiënt heeft veel last van pijn en de verpleegkundige wil overleg met de arts over het mogelijk ophogen van de medicatie. De patiënt blijft achter met de pijn en zijn vraag om aandacht neemt niet af. Twee kamers verderop ligt een oude man. Bij deze patiënt is eerder deze week een grote tumor geconstateerd in de frontaalkwab. Door de tumor is het karakter de laatste dagen van de patiënt veranderd en dit heeft een enorm effect op het gedrag van de patiënt. Daardoor heeft de patiënt veel aandacht nodig in het helpen reguleren van in ieder geval de activiteiten rondom het naar bed gaan. Het is ‘alle hens aan dek’ voor de verpleegkundigen in deze avonddienst.Technology push
Bij de overdracht naar de dagdienst gaat het gerucht dat er op de afdeling over twee weken een nieuw systeem komt voor de alarmen. De verpleegkundigen zijn in rep en roer: hoe dan? Gaat dit voor extra werk zorgen en minder tijd voor de patiënten? Weer iets nieuws? Ik weet al niet eens hoe het EPD en de nieuwe infuuspomp werken… Herkenbaar? Te vaak worden de echte gebruikers laat of niet betrokken bij de keuze, aanschaf en implementatie van nieuwe zorgtechnologie. Door deze ‘technology push’ worden zorgprofessionals geconfronteerd met een nieuwe werkwijze die zij maar moeten accepteren - en ze moeten dus maar vertrouwen op technologie. De gedachte is dat dit voldoende moet zijn voor een succesvolle adoptie. De praktijk is helaas anders. Het is cruciaal om mensen actief mee te nemen in het gehele traject van aankomende veranderingen. Alleen dan verloopt het dagelijks gebruik van nieuwe technieken in het zorgproces soepel en veroorzaakt het geen extra druk in de toch al vaak hectische situatie op een afdeling. Sterker nog, de technologie helpt dan om die druk te verlagen.Eindgebruiker centraal
Een belangrijke taak voor leveranciers van zorgtechnologie is daarom misschien juist het ‘un-hypen’ van technisch vernuft. Techniek is slechts faciliterend! Juist de eindgebruiker is degene die bepalend is voor het succes. Dus het is zeer zinvol om vooraf veel meer samen - dus zowel leveranciers als IT-afdeling als eindgebruikers - na te denken over het waarom, hoe en wat je gaat doen. In plaats van de verpleegkundigen van neurologie uit het voorbeeld onaangenaam te verrassen met een nieuw systeem, zou de grootste innovatie juist moeten zijn dat zorginstellingen en leveranciers eerst de eindgebruiker centraal zetten, door deze al vanaf het begin te betrekken. Maar hoe doe je dat?- Dit start met inleven, om zo inzicht te krijgen in de behoeftes en beweegredenen. Welke knelpunten moeten opgelost worden?
- Werkbaarheid: hoe maken en houden we de zorgprofessional gelukkig? Wat is er nodig voor deze zorgverlener om het werk zo prettig en correct mogelijk uit te kunnen voeren?
- Co-creatie: ontwerp en implementeer vervolgens de perfect oplossing in samenwerking met de eindgebruikers.
