Hegeliaanse dialectiek: laat je geen oor aan naaien!

ma 26 november 2018 - 08:22
Vaccinatie
Overheid
Blog

Regelmatig worden wij als argeloze slapende massa ruw gewekt door een groot, acuut probleem, een acute dreiging, crisis, onrechtvaardigheid, een aanslag op onze leefsituatie of (vermeende) complotten. Daar moeten wij dan met zijn allen snel iets aan doen. Via protesten, actiegroepen, dadendrang bij politici en beleidsmakers of een gang naar de rechter.

Dan vergeet deze slapende massa vaak echter om eerst drie belangrijke vragen te stellen:
  1. Is het wel een groot of het juiste probleem?
  2. Wie heeft daar voordeel bij om er iets aan te gaan doen?
  3. Is de aangeboden oplossing wel de beste adequate oplossing?
Luiden de antwoorden nee, dan zijn we waarschijnlijk het slachtoffer van negatieve Hegeliaanse Dialectiek. Kortweg: een oor aangenaaid door een kleine pressiegroep of belanghebbende elite. Of erger: kunnen wij bij de gezondheidszorg er achteraf niet op worden afgerekend dat we de verkeerde beslissingen gewoon te hebben laten gebeuren? Valt deze beïnvloeding dan met behulp analyserende ICT te voorkomen?

Wat is Hegeliaanse Dialectiek?

In feite een slimme methode om jouw oplossing, product, zienswijze en wel / niet gewenste verandering er op ‘slinkse’ wijze door te drukken. De filosoof Georg Wilhelm Friedrich Hegel bedacht begin 19de eeuw het dialectisch systeem waarbij je door het confronteren van these en antithese tot een nieuwe synthese komt. Daar zit op zich niets kwaads in, tenzij men dat voor de eigen niet zo frisse belangen gaat gebruiken. Hoe gaat dat dan in de praktijk? Een kleine groep (vaak een elite of fanatieke actiegroep) ziet graag iets gebeuren. Bijvoorbeeld een product, oplossing of zienswijze aan de man brengen. Daarvoor is de instemming van de rustig slapende massa nodig. Wat doe je dan? Creëer eerst een flink probleem, acute dreiging of crisis, of het gevoel dat de burgers dit probleem toch echt opgelost willen hebben. Vervolgens komt het tot acties, betogingen, petities en pressiegroepen. De beleidsmakers en politici raken behept met dadendrang. Met veel trompetgeschal komt dan de al voorgekookte oplossing als de ‘grote verlossing’ op de proppen.

Positief en negatief

Natuurlijk kan de Hegeliaanse Dialectiek zowel positief als negatief benut worden. Gaat het inderdaad om problemen, bedreigingen en verontrustende ontwikkelingen of belangrijke oplossingen die anders niet onder de aandacht zouden komen: geen enkel bezwaar. Maar pas op voor de oprechte critici en deskundigen als het om regelrechte manipulatie gaat. Dan accepteren de verontruste massa en argeloze beleidsmakers vaak oplossingen die ze anders nooit gekozen zouden hebben.

Schrijnende voorbeelden

Buiten de gezondheidszorg zijn er talloze schrijnende voorbeelden. Bijvoorbeeld een bankencrisis, wel / geen klimaat-invloed, privacy & veiligheid, vluchtelingenbeleid, het fake-nieuws van wereldleiders, manipulatie van de olieprijs, de Brexit, et cetera. Helaas blijft de gezondheidszorg niet gespaard. Dan rijst de vraag of de ICT, behandelaars en beleidsmakers daarin ook niet hun verantwoordelijkheid moeten nemen.

Mis in zorg

Duurzaamheid. Stel dat ziekte x wordt veroorzaakt door industriële processen of een verkeerde aanpak in de landbouw / veeteelt. De feitelijke veroorzakers zitten niet te wachten op een beleidsmatige aanpak. Die ziekte komt op den duur toch uit. Maar als we nu meteen de adequate behandeling of therapie etaleren als de oplossing: dan blijft de oorzaak buiten schot. De kosten afwentelen op de gezondheidszorg dus. Rinkelt er al een belletje over bepaalde veterinaire ziekten / zoönosen en schadelijke stoffen in het milieu? Privacy-discussie, wie zit daar eigenlijk op te wachten? De burger zelf meestal niet. Die wenst alleen een gezond leven en wil daar best wel wat belangrijke informatie over kwijt. Handige marketeers zien de patiënt echter als tool waar je aan kunt verkopen en de door hen verzamelde data met veel winst te verhandelen. Daar zit hem in principe het probleem: In het misbruik van en niet het incidenteel lekken wat toch altijd wel ergens gebeurt. En dan zijn er allerlei pleitbezorgers die met nogal eens overdreven gevaren de regelgeving verstikken. Persoonlijke Gezondheidsomgeving (PGO), wie wil er een? De cliënt, ICT-aanbieders of de overheid? Als je het de patiënt zelf vraagt, wil zo’n 70 procent er niet direct een.. Wel handig dat behandelaars alle benodigde informatie bij een consult ter beschikking hebben, dat je zelf ook een afspraak kunt plannen en desgewenst iets aan de quantified self kunt doen. Maar gaat de gezondheidszorg nu ten onder als we het PGO niet doen? Vaccinaties, wel / of niet, smal of juist breed. Daarover kunnen de gemoederen hoog oplopen. Als tegenstander deponeer je gewoon in de social media dat kinderen daardoor autisme, juist een verlaagde weerstand of chronische vermoeidheid oplopen. En meer dan 90% van de kankerpatiënten is toch ooit ingeënt (omgekeerde redenering)? Daardoor neemt het animo bij ouders flink af. Smal of breed. Bij een smaller beschermingsspectrum verkoop je meer vaccins. Slimmere bredere vaccins beschermen mogelijk beter en langduriger. Is het nu niet een beetje ‘crimineel’ om uit winstoogmerk op smal in te zetten? Is e-health niet eigenlijk meer dan een effectief stuk gereedschap of is het een beleids ‘must’? Waar blijft de vrije keuze van de cliënt en behandelaar? Te dure medicijnen en zorgkosten. Bij een zeldzame ziekte staan de kosten (nogal eens vele tonnen) onder druk. De schoorsteen van de farmaceuten en hun aandeelhouders moet uiteraard ook roken en ontwikkelen kost immers geld. Als je nu eens begint om de jackpot te vragen. Ontketen daarnaast acties en protesten over zielige kinderen die onnodig lijden of patiënten die vroegtijdig (al is het maar enkele maanden eerder) doodgaan. Bingo in de onderhandelingspositie waar je al een eerder zelf bedachte reëlere prijs overeenkomt.

Onze verantwoordelijkheid!

Laten wij als ICT en e-zorg in deze ook onze verantwoordelijkheid pakken. Die bestaat uit de trias van het tijdig signaleren van HD-manipulaties, wel de best passende oplossingen vinden en de uitvoerenden te ondersteunen (Decision Support) tot het maken van de juiste keuze(n). Daarvoor zijn er al machtige analytische wapens beschikbaar:
  • Big en Deep Data om echt goed ondersteunde beslissingen te nemen.
  • Kunstmatige intelligentie die problemen in wording en markt-beïnvloeding of het gebruik van cliënten als marketingtool tijdig als patroon herkent. Het ontwikkelen van modellen en interactieve visualities die laten zien waar het in feite om gaat en wat de gevolgen van het beoogde ingrijpen zijn.
  • Neem daadwerkelijk stelling bij ongewenste HD, klim in de pen of benader de daarvoor invloedrijke partners. Zet net als onze opponenten social media, tv en podcasts in. Trek de verzekeraars mee.

Voldongen feit en geen tijd?

Je hoort vaak dat het allemaal vaak toch al een voldongen feit is. Het tij valt echter nog al eens te keren door te laten zien dat iedereen opnieuw een oor is aangenaaid. Dat wekt tegenreacties en verontwaardiging op. Te druk met de beste zorg aan de patiënten? Je levert hen juist geen professionele zorg als deze bestaat uit wat andere partijen uit eigen belang voor jouw cliënten bedenken Maakt deze blogger zich nu wellicht zelf niet schuldig aan Hegeliaanse Dialectiek? Een vraag die de redactie graag aan haar lezers voorlegt. Komt u HD in de praktijk ook tegen? Is het noodzaak om hier op te letten en tijdig tegen te acteren? En hoe doe je dat dan? Laat het ons weten.