Ouderen en mensen met chronische aandoeningen zijn digitale middelen meer gaan gebruiken sinds het begin van de coronacrisis. Dat gebeurde zowel voor het opzoeken van informatie als om contact met naasten en vrienden te onderhouden. Het lijkt er echter ook op dat er een groep is die buiten de digitale boot valt. Dat concludeert Fontys in mei op basis van een survey. De betrokken onderzoekers wilden weten of de doelgroep vanwege de lockdownmaatregelen vanaf maart meer gebruik gingen maken van digitale middelen, ook ten behoeve van hun gezondheid.
Voor deze doelgroep werd gekozen vanuit de verwachting dat door de lockdown juist mensen die geregeld contact hebben met een arts of hulpverlener, meer digitale middelen zijn gaan gebruiken vanwege hun gezondheid. Bewegen en gezonde voeding hoort ook bij een goede gezondheid, vandaar dat ook deze onderwerpen werden meegenomen. Daarnaast was het interessant om na te gaan in hoeverre men digitale middelen al gebruikte of meer ging gebruiken voor sociale contacten en vrijetijdsbesteding, waarbij het uiteindelijk ook gaat om mentale of algehele gezondheid.
De onderwerpen in de vragenlijst die de deelnemers kregen, betroffen het gebruik van digitale middelen (pc, tablet, smartphone, telefoon) ten behoeve van onderwerpen zoals: eigen gezondheid, actief bewegen, gezonde voeding, sociale contacten, en vrijetijdsbesteding.
Meer aandacht voor gezondheid
Met de stelling: ‘ik heb nu meer aandacht voor mijn eigen gezondheid’ was 36 procent van de deelnemers het oneens en 64 procent het eens. Dit noemen de onderzoekers opvallend in een artikel in ICT&health 5. Je zou kunnen verwachten dat in een tijd van een pandemie, waarbij ziekte het gesprek van de dag is en mensen minder makkelijk toegang hebben tot de zorg, een nog groter percentage deelnemers meer aandacht zou hebben voor hun eigen gezondheid. Een verklaring kan zijn dat mensen met chronische aandoeningen en ouderen sowieso al veel aandacht hebben voor de eigen gezondheid, reden waarom het ten tijde van de coronacrisis niet verder steeg.
Het blijkt dat als mensen de computer, tablet of smartphone gebruiken, zij dit vooral doen om informatie over de eigen gezondheid op te zoeken. Zij zijn dit ook méér gaan doen ten opzichte van het gebruik voor de lockdown. Deelnemers geven niet vaak aan dat ze digitale middelen gebruiken om contact met een arts of zorgverlener te hebben.
Toename sociale digitale contacten
Wat betreft sociale contacten waren deelnemers duidelijk meer digitale middelen gaan gebruiken. De hele groep was meer gaan telefoneren en beeldbellen en maakte meer gebruik van sociale media zoals WhatsApp, Facebook en Instagram. Hierbij was er vooral meer digitaal contact met kinderen en kleinkinderen en werden filmpjes en foto’s gedeeld. Verder werden er zorgen geuit dat de kennis en vaardigheden omtrent digitale/ technologische ondersteuning niet bij iedereen voldoende is en dat deze middelen ook niet voor iedereen toegankelijk zijn.
Op basis van de eerste analyses lijkt het erop dat mensen die al digitale middelen gebruikten voor eigen gezondheid en sociale doeleinden, deze nog meer zijn gaan gebruiken. Er lijkt echter ook een groep mensen te zijn die hierin onvrijwillig wordt uitgesloten. Deze groep heeft waarschijnlijk ook deze online vragenlijst niet ingevuld en daarmee is de huidige onderzochte groep niet representatief voor de Nederlandse bevolking.
Inclusie belangrijk
De Fontys-onderzoekers willen in de toekomst dan ook proberen om deze doelgroep te bereiken. Het doel van dit onderzoek was om te onderzoeken in hoeverre digitale middelen gebruikt worden door ouderen en mensen met een chronische aandoening, ook in het kader van (digitale) inclusie van deze doelgroepen. Inclusie is een onderwerp waar Fontys veel aandacht voor heeft, in zowel onderzoek als onderwijs.
Lees het hele artikel in ICT&health 5, dat op 21 oktober verschijnt.
