Op de plaats waar een chirurg de losgemaakte uiteinden van de darm weer aan elkaar zet, kan soms lekkage optreden. Dat kan tot ernstige complicaties leiden waarbij de patiënt opnieuw moet worden geopereerd. Het betekent meer gezondheidsproblemen voor de patiënt en een langere ziekenhuisopname. Uit een AVOID-studie, geleid door Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) blijkt dat de zogeheten naadlekkages kunnen worden voorkomen door speciale kleurstof te gebruiken.
De studie is uitgevoerd in acht Nederlandse ziekenhuizen waarbij bijna 1.000 patiënten zijn onderzocht. Dr. Alexander Vahrmeijer, dr. Denise Hilling, promovendi drs. Robin Faber en drs. Ruben Meijer en Jeffrey Braak van het LUMC hadden de leiding over het onderzoek, dat gepubliceerd is in het wetenschappelijke blad The Lancet Gastroenterology & Hepatology.
Darmoperatie
Het LUMC opereert gemiddeld 300 mensen per jaar aan de dikke darm. Ongeveer 100 keer vanwege darmkanker en 200 keer om een andere reden, bijvoorbeeld voor chronische darmontsteking of de ziekte van Crohn. In 2023 kregen ongeveer 12.000 mensen de diagnose darmkanker in Nederland. De meeste darmkankerpatiënten ondergaan een operatie.
Tijdens een darmoperatie halen chirurgen een stuk darm weg, bijvoorbeeld omdat er een tumor zit. Daarna maken de artsen de uiteinden weer aan elkaar vast. Om lekkages te voorkomen, wordt de doorbloeding van de darm gecontroleerd. Bij de traditionele manier gebeurde die controle door te kijken en te voelen waar de bloedvaten zitten. Die methode bleek niet altijd nauwkeurig genoeg. Van de geopereerde patiënten ontwikkelde 1 tot 8 procent een naadlekkage na een dikkedarmoperatie. Bij endeldarmoperaties was dat 20 procent.
Kleurstof helpt chirurgen
Voor het onderzoek gebruikten de ziekenhuizen een speciale kleurstof (indocyanine groen), die via een infuus aan de patiënt gegeven werd. Doordat de kleurstof zich bindt aan eiwitten in het bloed, lichten de weefsels, die goed doorbloed zijn, op met een speciale camera in nabij-infraroodlicht. Dit helpt chirurgen om beter te zien welke delen van de darmen goed doorbloed zijn en welke niet. Zo kunnen ze tijdens de operatie beter beslissen over de plaats waar ze de nieuwe darmaansluiting maken.
Het gebruik van de kleurstof bij operaties leidde tot ruim 6 procent minder naadlekkages bij patiënten die een operatie ondergingen van de overgang van de dikke darm naar de endeldarm en de endeldarm zelf. Hilling: “Op het totale aantal patiënten is 6 procent best veel, namelijk zo’n 450 patiënten per jaar. Daarbij zijn de gevolgen van een naadlekkage aanzienlijk voor patiënten. Een arts moet vaak de darmaansluiting ontkoppelen. Daarna krijgen patiënten een stoma. Die is vaak tijdelijk, maar soms ook permanent.”
Kostenbesparend en veilig
De nieuwe techniek is volgens de onderzoekers kostenbesparend, omdat die voor minder heroperaties en dus minder en kortere opnames in het ziekenhuis zorgt. Het feit dat ziekenhuizen indocyanine - groene kleurstof - moeten bestellen, is geen daarbij geen extra kostenpost. Een potje van de groene kleurstof kost ongeveer honderd euro en daarmee kunnen meerdere patiënten worden geholpen. Veel ziekenhuizen hebben al de beschikking over een speciaal camerasysteem dat de kleurstof detecteert.
Uit de studie blijkt ook dat de patiënten geen negatieve bijwerkingen van de kleurstof hadden, wat volgens de onderzoekers aantoont dat de methode veilig is. Bovendien wordt diezelfde kleurstof ook gebruikt in de oogheelkunde. Binnen enkele minuten verdwijnt de kleurstof uit het bloed. Het LUMC is bezig om de nieuwe techniek op te nemen in de standaardprocedures voor operaties in de regio Leiden-Den Haag en in de Nederlandse richtlijn.
