Digitalisering in de zorg vindt niet alleen in Nederland plaats. Er kan veel geleerd worden van wat er in het buitenland gebeurt en vice versa. Voor steeds vaker voorkomende grensoverschrijdende zorgverlening zijn internationale interoperabiliteit van zorg- en informatiesystemen van belang, zo zien Europese e-health instituten. De prioriteiten lopen echter nog uiteen, zo blijkt uit een toekomstverkenning van Nictiz.
Internationalisering laat zich niet alleen zien in de 'verengelsing' van de Nederlandse taal, maar ook in de zorg. Ging je vroeger voor een operatie naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis, nu is vrij normaal dat een ziekenhuis in Duitsland ook tot de mogelijkheden behoort. Word je tijdens je vakantie in de Provence ziek, dan beland je natuurlijk in het buitenland in een ziekenhuis. Ook e-health is een internationaal fenomeen.Grensoverschrijdende samenwerking, standaarden
Om op dat moment de juiste zorg te krijgen zijn volgens expertisecentra Nictiz, Swedish eHealth agency (Zweden), NHS Digital (Verenigd Koninkrijk) en de THL (Finland) grensoverschrijdende goede samenwerking, standaarden en technologische ontwikkelingen nodig. Deze voorwaarden zijn er nog niet allemaal, maar wel weten veel expertisecentra wat zij in de toekomst in willen voeren en waarom. Voor Nictiz heeft Dominique Oudhuis onderzoek gedaan naar het toekomstperspectief van experts van de eerder genoemde expertisecentra. Met deze verkenning wil Nictiz goed naar de buurlanden kijken om zo input te krijgen voor een eigen toekomstperspectief.Aantal drivers e-health innovatie Europa
Een voorzichtige blik op de toekomst leert ons volgens Oudhuis dat een aantal drivers belangrijk zijn voor het implementeren van innovaties in Europa. Internationalisatie van de zorg is daar één van. Zo geeft de Swedish eHealth agency aan dat met het vervagen van de Europese grenzen, zorg internationaler wordt. De uitwisseling van zorginformatie blijft echter achter. Andere belangrijke drijvende factoren zijn het terugdringen van de zorgkosten en het personaliseren van de zorg. Wel geven de expertisecentra aan een technologie alleen te willen implementeren wanneer deze goed past binnen het huidige gezondheidssysteem. Via (pilot)implementatie programma’s wordt de innovatie getest en verkend. Daarbij speelt interoperabiliteit een belangrijke rol. De expertisecentra zien standaarden voor interoperabiliteit dan ook als een belangrijk aandachtspunt voor de komende tien jaar en misschien wel langer. Een expert van de NHS Digital geeft aan dat het einde nog niet in zicht is: ‘technieken veranderen en de concepten die wij nu gebruiken zullen ook veranderen. Interoperabiliteit standaarden moeten dus ook blijven veranderen.’Uiteenlopende focus expertisecentra
Uit het onderzoek van Oudhuis onderzoek komt verder naar voren dat Nictiz, Swedish eHealth agency, NHS Digital en de THL anders aankijken tegen wat zij beschouwen als dé innovatie voor de toekomst. Waar Nictiz en de Swedish eHealth agency aangeven dat de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) de aandacht heeft voor de komende tien jaar, ziet de Britse NHS (National health Service) Digital Data Analytics als de belangrijkste innovatie. Zij geven aan dat hier een kans ligt om trends in de zorg te kunnen ontdekken: ‘it’s all about the data’.
De Finse tegenvoeter THL zegt vooral, naast vele andere innovaties, te focussen op interoperabiliteit. Interoperabiliteitsstandaarden vormen volgens het expertisecentrum een basis voor verdere innovatie en zijn nodig om goed gebruik te kunnen maken van de uitgebreide databases waar het instituut over beschikt. De databases vormen vervolgens een basis voor verdere analytische doeleinden.
Ondanks de uiteenlopende focus is het volgens Oudhuis mogelijk om door middel van zicht op de trends een vooruitstrevende blik op innovaties te behouden. Hoewel het gebrek aan één landelijk systeem de nodige complicaties met zich mee brengt, is het door middel van goede standaardisatie zeker mogelijk de zorg te personaliseren door middel van bijvoorbeeld Data Analytics. Goede standaardisatie biedt bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om informatie uit te wisselen met het buitenland.
Internationaal perspectief e-health
Internationaal perspectief van e-health krijgt ook meer aandacht van ICT&health. In het eerstvolgende nummer van dat eind augustus verschijnt, vertelt Europees Commissaris Vytenis Andriukaitis (Gezondheid en Voedselveiligheid) over de EU-wijde ambities van de Europese Commissie op het gebied van zorg. Enkele speerpunten zijn:- EU-burgers toegang geven tot persoonlijke gezondheidsgegevens overal in Europa.
- Big data samenbrengen voor genomisch onderzoek en het opsporen van uitbraken van infectieziekten.
- Hoogwaardige digitale onderzoeksprojecten financieren om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen en zeldzame aandoeningen te bestrijden.
