Bepaalde patiënten met leverkanker die geen baat hebben bij een operatie of chemotherapie kunnen behandeld worden door middel van radioembolisatie. Dit is een technologie waarbij met een katheter kleine radioactieve bolletjes worden toegediend om de levertumoren zogezegd van binnenuit te bestralen. Een consortium van onderzoekers van bedrijven en universiteitsziekenhuizen gaat nu werken aan de optimalisatie van die methode.
Radioembolisatie wordt ook wel selectieve interne radiotherapie (SIRT) genoemd. Radioactieve bolletjes voor de bestraling van de de tumoren stromen via de leverslagader naar de tumor in de lever. Ze lopen daar 'vast' in haarvaatjes. Vanaf die plekken kunnen ze de tumor in de lever van binnenuit bestralen.
Effectiviteit radioembolisatie
Hoe effectief de behandeling via radioembolisatie is, hangt sterk af van de plek waar de radioactieve bolletjes precies terechtkomen. Daarvoor is het van belang om goed te bepalen op welke plaats de bolletjes de lever moeten binnenstromen. Maar ook factoren als de snelheid waarmee ze toegediend moeten worden en de verdeling van de bolletjes spelen daarbij een rol.
“We zien uiteenlopende resultaten bij radioembolisatie die waarschijnlijk vooral te maken hebben met de uiteindelijke verdeling van de bolletjes in en rond de tumor. Met dit onderzoek willen we meer grip krijgen op de factoren die van invloed zijn op de uiteindelijke verdeling van de bolletjes in de lever. Als we de verdeling kunnen beïnvloeden, wordt het mogelijk om gerichter het tumorweefsel te bestralen en het gezonde leverweefsel te sparen. Als we dat inderdaad na afronding van dit onderzoek kunnen voorspellen, dan verwachten we minder bijwerkingen voor patiënten en vaker een langdurige stop van de groei of zelfs een verkleining van hun tumoren," zegt Frank Nijsen, coördinator van het project en medewerker van de afdeling Beeldvorming van het Radboudumc.
Bij radioembolisatie wordt vooral gebruik gemaakt van radioactieve yttrium en holiumbolletjes. Het voordeel van holiumbollstjes is dat ze goed te zien zijn op MRI, CT en SPECT beelden. Voor het nauwkeurig analyseren van de verdeling van de bolletjes in de lever zijn MRI beelden met een hoge resolutie het meest geschikt. De holiumbolletjes worden ontwikkeld door Quirem Medical, een van de bij het project betrokken bedrijven. Quirem en het Radboudumc werken overigens al lagere tijd samen aan de ontwikkeling van bestraling door middel van holiumbolletjes.
“Dit project past uitstekend binnen het onderzoek dat we in het Radboudumc doen naar beeldgestuurde radionucliden interventies en het verbeteren van de technieken om zo tot de beste uitkomsten te komen voor de patiënt", aldus Frank Nijsen.
Betere bestraling
Binnen het project worden zowel fundamenteel en experimenteel als patiëntgebonden onderzoek uitgevoerd. “We gebruiken experimentele opstellingen, fantomen, levers van dieren die overblijven na de slacht, en niet-bruikbare menselijke levers die beschikbaar komen rond het proces van leverdonatie en na levertransplantatie”, zegt Nijsen. “Alle kennis die we zo opdoen moet uiteindelijk een computermodel opleveren. Dat computermodel zal aan de hand van het vaatstelsel van een patiënt kunnen voorspellen waar de katheter geplaatst moet worden, en met hoeveel bolletjes de meest optimale behandeling - veel activiteit in de tumor en minimale activiteit in het gezonde leverweefsel - kan worden gegeven", zo licht Nijsen toe.
Uiteindelijk moet het onderzoek naar een optimale behandeling met radioembolisatie afgesloten worden met het daadwerkelijk behandelen van patiënten in de speciale MITeC-operatiekamers in het Radboudumc. Zo moet door tests blijken of het nieuw ontwikkelde computermodel inderdaad ook een betere behandeling oplevert. Indien dat het geval is, dan kan dat vervolgens leiden tot een gevalideerde, algemeen toepasbare behandelingswijze met als doel betere en meer consistente resultaten bij de radioembolisatie.
Het onderzoeksconsortium is samengesteld uit onderzoekers en wetenschappers van het Radboudumc, Universiteit Twente, UMC Groningen en de volgende bedrijven: Quirem Medical, Terumo, Organ Assist, Femto en Siemens Healthineers.
