Komen onze data straks in handen van grote Amerikaanse bedrijven zoals Amazon of Google? Ik hoop het niet. Dan zijn we de controle echt kwijt. Maar als we blijven afwachten, gebeurt het wel. Daarom moeten we nú gaan samenwerken en investeren in een landelijk Health Data Platform.
De noodzaak is helder: op deze manier doorgaan in de zorg, werkt niet. We móeten werken aan passende en duurzame zorg. We hebben genoeg data om inzichtelijk te maken welke behandeling het meest kansrijk is en wat de CO2-footprint van het hele zorgpad is. De techniek is er. Net als de noodzaak. Toch wachten we af. Kijken we naar elkaar. Zijn we bezig met kleine projectjes in plaats van één groot, gezamenlijk, kansrijk project. Wat zit ons in de weg?
Vast in oud denken
Als het gaat om duurzaamheid of datagedreven werken, doen we vaak net alsof de huidige aanpak zo belangrijk is, dat we geen tijd kunnen vrijmaken voor anders werken. Maar ook wij hebben daarin een verantwoordelijkheid te nemen. Ik merk dat we vastzitten in oud denken. Dokters zijn niet genoeg aangehaakt, IT’ers kijken naar de raden van bestuur – want het gaat om een hele grote investering – en die raden van bestuur wachten af, omdat er nog zoveel veranderingen op hun to-dolijst staat. Zo kijken we naar elkaar en neemt niemand het voortouw.
We hebben keihard een Health Data Platform nodig waar alle klinische data bij elkaar komen. Maar we lopen tegen een muur op die we zelf optrekken. En daar maak ik me grote zorgen over.
"We kijken naar elkaar en niemand neemt het voortouw"
Minister: neem de regie!
Ik pieker er veel over, vraag me af wat er moet gebeuren om IT-afdelingen, dokters en raden van bestuur te doordringen van de urgentie. En waar we kunnen aankloppen om hiermee te beginnen? Het lijkt logisch om als groot ziekenhuis of samenwerkingsverband - zoals de NFU of Santeon ziekenhuizen - de handschoen op te pakken. Maar wat bij ons werkt, werkt misschien bij een ander niet. En op de EPD-leveranciers hoeven we ook niet te rekenen voor betaalbare oplossingen.
We hebben regie nodig op de standaarden die we met elkaar afspreken. Dat mag wat mij betreft directief gaan, de urgentie is daarvoor groot genoeg. Bovendien hebben we nu lang genoeg de kans gehad om het zelf te doen.
Mijn oproep aan de (nieuwe) minister van VWS is dan ook om doortastend te gaan sturen op de realisatie van een landelijk Health Data Platform. We hebben een rechtstreekse, heldere opdracht nodig aan álle zorgorganisaties in Nederland – inclusief huisartsen, VVT en GGZ – om dit platform binnen enkele jaren gerealiseerd te hebben. Gefinancierd door de organisaties zelf of - liever nog - centraal. Maar linksom of rechtsom: het moet er komen. Om de zorg toegankelijk en kwalitatief goed te houden is de inzet van technologische innovaties noodzakelijk, als antwoord op de enorme tekorten aan zorgmedewerkers de komende jaren.
De burger is vaal al veel verder dan de zorginstanties. Vaak zonder de voorwaarden te lezen geven wij in allerlei apps op onze telefoon toegang om data van onze hartslag, bloeddruk en ons slaappatroon op te slaan. Maar straks gaat het om ons complete medische dossier. Dat moet toch niet in handen komen van grote, big data bedrijven?
Diederik Gommers is intensivist, afdelingshoofd IC en OK, maar ook Thema Lead ‘Human Centered Technology & AI for Health’ in het Erasmus MC in Rotterdam. Daarnaast is hij voorzitter van de ICT&health redactieraad.
