Van zorg achteraf naar gezondheid en preventie. Dat is het doel van het deze week gelanceerde programma Beter Gezond. Om dit doel te realiseren, krijgen minstens 30.000 zorgprofessionals in 42 ziekenhuizen de komende jaren training in het voeren van leefstijlgesprekken en het doorverwijzen van patiënten naar passende regionale en lokale leefstijlspecialisten via het ‘Beter Verwijs’-platform.
Het initiatief is afkomstig van de Academische Alliantie van het Radboudumc en Maastricht UMC+, samen met de AFAS Foundation en Vereniging Arts en Leefstijl. Zij willen met Beter Gezond de toenemende druk verminderen op de Nederlandse zorg, veroorzaakt door toenemende vergrijzing, hoge werkdruk en personeelstekorten. Zo zien artsen jaarlijks 14 miljoen mensen, waarvan er 8,5 miljoen behandeld worden. De toename van patiënten wordt niet alleen veroorzaakt door meer chronische ziekten en multimorbiditeit bij de groeiende groep ouderen, maar ook door meer ongezonde gewoonten.
“We moeten daarom investeren in goede programma’s met meer nadruk op preventie en een gezonde leefstijl om ziekten te voorkomen en de algehele gezondheid van de bevolking te verbeteren”, stelt Bertine Lahuis, voorzitter Raad van Bestuur van het Radboudumc. “Onze Academische Alliantie met MUMC+ helpt hier dan ook bij. De alliantie vormt een stevige basis om het nieuwe zorgprogramma verder te ontwikkelen en deze innovatie landelijk mogelijk te maken in alle ziekenhuizen in Nederland. Samen werken we aan gezond leven voor iedereen.”
Zo lang mogelijk vitaal
Het Maastricht UMC+ gaat Beter Gezond vanaf 2025 uitrollen, vertelt Stef Kremers, lid van het bestuur van het MUMC+ en hoogleraar Gezondheidsbevordering: “Wij zetten als academisch kennis- en expertisecentrum op het gebied van preventie en vitaliteit al van oudsher in op het bevorderen van een gezonde leefstijl en gezonde leefomgeving in de regio. Beter Gezond zal onze zorgverleners nog beter in staat stellen om mensen te helpen zo lang mogelijk vitaal te blijven.”
Beter Gezond is hét programma van de AFAS Foundation binnen de zorg, zo stelt stichtingsdirecteur Gerben Eversdijk. Leefstijlondersteuning is er volgens hem op gericht om een echte systeemverandering te realiseren die ten goede komt aan miljoenen mensen. “Als stichting dragen wij graag bij aan het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken zoals armoede, toegankelijkheid van voorzieningen voor mensen met een beperking en nu dus ook op dit terrein. Samen met deze professionele organisaties kunnen we een gezonde leefstijl voor iedereen mogelijk maken.”
Interactieve e-learning, VR-training
Het programma ‘Beter Gezond’, ontwikkeld in het Radboudumc, omvat een interactieve e-learning in leefstijlgeneeskunde en effectieve gespreksvoering voor zorgverleners. Een VR-gebaseerde gesprekstraining met AI-gestuurde simulatiepatiënten moet daarna zorgverleners effectieve gesprekstechnieken aanleren en helpen bij het herkennen van barrières zoals schuldproblematiek of laaggeletterdheid. Het systeem is volgens de initiatiefnemers dusdanig geavanceerd dat de virtuele patiënt reageert op de woorden, zodat zorgverleners direct leren wat wel en niet effectief is in hun gesprekken.
Na het volgen van de e-learning voor kennis en de VR-gesprekstraining voor praktische vaardigheden, kunnen zorgverleners patiënten eenvoudig doorverwijzen via het online platform ‘Beter Verwijs’. Dit platform maakt doorverwijzing naar leefstijlspecialisten in het paramedisch domein mogelijk, zoals een leefstijlcoach, diëtist en stoppen-met-roken-programma. Daarnaast kunnen patiënten ook worden doorverwezen naar hulpverleners in het sociaal domein, zoals een welzijnscoach en schuldhulpverlener. Om het financieel laagdrempelig te houden voor patiënten, biedt het platform vergoede leefstijlinterventies.
Signaleren achterliggende problematiek
“Met de e-learning besteden we aandacht aan het verbeteren van de kennis over gezondheid en leefstijl voor zorgverleners en de toepassing hiervan in de spreekkamer”, stelt Iris de Vries, voorzitter van Vereniging Arts en Leefstijl. “Het signaleren en bespreken van laaggeletterdheid, omgang met andere culturen en het herkennen van achterliggende problematiek zoals schulden zijn ook belangrijke onderdelen van het onderwijs.”
Zorgverleners worden getraind in korte in gespreksinterventies van 30 seconden, een minuut of vijf minuten. Dit moet hen in staat stellen om het gesprek over leefstijl te voeren, ongeacht de beschikbare tijd. Dat is volgens De Vries hard nodig, omdat de inzet van leefstijlinterventies als onderdeel van de behandeling in het ziekenhuis kan leiden tot minder medicatiegebruik, minder complicaties en een grotere kwaliteit van leven van patiënten. “Het is belangrijk dat zorgverleners effectief en efficiënt deze gesprekken kunnen voeren om zo bij te dragen aan passende zorg en een gezonder Nederland.”
Uitrol in koplopersgroep
Het Beter Gezond-programma wordt eerst uitgerold in een ‘kopgroep’ van 11 ziekenhuizen. Dit zijn behalve het Radboudumc en Maastricht UMC+: Bravis Ziekenhuis, Elkerliek Ziekenhuis, Flevoziekenhuis, Laurentius Ziekenhuis, LUMC, Ommelander Ziekenhuis, Sint Maartenskliniek, VieCuri en Zuyderland Ziekenhuis. De inzet is om uiteindelijk alle ziekenhuizen in Nederland aan dit programma te laten deelnemen. Nederland telde vorig jaar 69 ziekenhuisorganisaties, waaronder 8 UMC’s.
Marc Seelen, voorzitter raad van bestuur van ‘koploper’ Flevoziekenhuis, benadrukt dat het Beter Gezond-programma naadloos aan op de eigen toekomstvisie. Zo is het programma domeinoverstijgend, biedt het optimale samenwerkingsmogelijkheden, passende zorg en een leefstijlloket om patiënten zo gezond en vitaal mogelijk te laten zijn.
“Door mee te doen aan het Beter Gezond-programma brengen we preventiegerichte gezondheidszorg een stap verder en zijn we in staat patiënten effectiever te begeleiden naar gezondere leefstijlkeuzes. Ik hoop op een sneeuwbaleffect zodat steeds meer ziekenhuizen zich aansluiten bij het Beter Gezond-programma.”
