Medische gegevens moeten voortaan veiliger en beter digitaal kunnen worden uitgewisseld. Daarmee moeten digitale innovaties zoals meer zorg (dichtbij) huis ondersteund worden. De patiënt moet daarbij centraal staan (meer regie over de gezondheid) en zorgprofessionals moeten worden ontlast (minder dubbele administratie door gebrekkige uitwisseling tussen informatiesystemen). Dat is het uitgangspunt én het doel van een nieuw manifest van VNO-NCW en MKB-Nederland dat aan minister Bruno Bruins (Medische Zorg & Sport) wordt aangeboden.
Het uitgangspunt waar de ondertekenaars van het manifest naar streven, is dat medische data met toestemming van de patiënt makkelijker en veiliger van de ene naar de andere zorgverlener kunnen. Ook moet de patiënt zelf makkelijk inzage kunnen krijgen in zijn gegevens. Hoewel het Nederlandse zorgstelsel internationaal in hoog aanzien staat is echter nog verre van praktijk op de werkvloer. Fax en zelfs post (voor het versturen van dvd's met foto's bijvoorbeeld) worden nog vaak gebruikt in plaats van digitale gegevensuitwisseling. Beveiligde e-mail is vaak complex in gebruik of sluit niet goed aan op andere systemen, terwijl ook nog vaak onbeveiligde apps worden gebruikt voor data-uitwisseling.
Brede coalitie Manifest
Het manifest vertegenwoordigt volgens de initiatiefnemers een brede coalitie van bedrijven, zorgaanbieders en zorgverzekeraars vandaag de handen ineen. VNO-NCW voorzitter Hans de Boer overhandigt het namens alle partijen aan Minister Bruins en Dianda Veldman (voorzitter Patiëntenfederatie). De manifestpartijen steunen daarbij de nieuwe aanpak van de minister om het voldoen aan afspraken over gegevensuitwisseling zo nodig wettelijk af te dwingen. Bruins kondigde eind vorig jaar aan met wettelijke regelingen gestandaardiseerde digitale uitwisseling van gegevens te willen versnellen. Uiterlijk in april moet er een plan van aanpak liggen.
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg) stelt in een persbericht over de overhandiging van het manifest: "Het is mooi om te zien dat het bedrijfsleven, patiënten, zorgverzekeraars en de zorgverleners de handen in een slaan om digitale gegevensuitwisseling in de zorg te bevorderen. Het is belangrijk dat we iedereen meekrijgen en dat dus ook alle ICT leveranciers zich aansluiten."
Privaat-publieke samenwerking
'Samen Vooruit: een ambitie voor gegevensuitwisseling in de zorg' is een gezamenlijk manifest van ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland, die daarmee een 'privaat aanbod' willen doen voor een publiek-private samenwerking.
Het moment om samen stappen te zetten is volgens de werkgeversorganisaties gunstig. 'Het kabinet Rutte III staat positief tegenover de rol als digitale koploper in de EU en wenst meer regie te nemen in het zorgveld rondom innovatie, vooral rondom de gegevensuitwisseling in de zorg. Dit heeft ook brede steun in de politieke arena.'
Struikelblokken
Voor grootschaliger inzet van digitale technologie is het efficiënt, veilig en schaalbaar uitwisselen van gegevens echter een basisvoorwaarde en momenteel ook een struikelblok. De oorzaken zijn divers, zoals:
- Onvoldoende aansluitingen tussen landelijke en regionale infrastructuren.
- Het delen van gegevens vindt op een diffuse en onveilige manier plaats.
- Standaarden worden verschillend of niet geïmplementeerd.
Dit leidt volgens het manifest tot zorgelijke ontwikkelingen. Voorbeelden zijn onder meer onduidelijke communicatielijnen tussen zorgverleners en methodes van informatiedeling die onveilig of niet meer van deze tijd zijn, terwijl de gegevens de patiënt moeten volgen op zijn reis door de zorg. Gevolgen zijn onder andere verkeerde diagnoses op basis van foutieve gegevens, administratieve ballast voor werkenden in de zorg, hogere mortaliteit in de zorg en stijgende zorgkosten (ook voor werkgevers). Verder krijgt de patiënt onvoldoende mogelijkheden om regie te voeren over zijn gezondheid.
Stroomversnelling
De brede maatschappelijke coalitie achter het manifest ‘Samen Vooruit’ wil drie zaken in een stroomversnelling brengen de komende jaren:
- Open standaarden binnen een open systeem zijn de nieuwe norm in de zorg. Ondertekenaars committeren zich aan deze standaarden en vragen de overheid een gelijk speelveld te creëren.
- Concurrentie vindt voortaan alleen plaats op toepassing van de data, en dus niet meer op de data zelf. Dat betekent dat zorg¬aanbieders minder afhankelijk worden van hun ICT-leveranciers.
- Bij veilige identificatie moeten eenvoud van toegang, hoge beveiliging en het gebruik van bewezen oplossingen voorop staan. Naast de opvolger van Digid, zijn er ook goede markt¬oplossingen die benut kunnen worden en die de veiligheid in de zorg sterk verbeteren.
Initiatieven
Om deze principes te realiseren, nemen de ondertekenaars de volgende initiatieven:
- Wij committeren ons om te werken aan (ICT-) systemen die open zijn en volgens vastgestelde afdwingbare open standaarden.
- Wij zullen meewerken en bijdragen aan landelijke open infrastructuren die toegankelijk zijn voor alle partijen in de zorg en in de consumentenmarkt rondom zorg en gezondheid.
- Wij zoeken bij veilige identificatie aansluiting bij bestaande best practices die binnen de kaders van de huidige wetgeving en inzichten van toezichthouders vallen.
Ondersteuning zorg dichtbij
Het belang van makkelijke en veilige digitale uitwisseling van medische gegevens wordt steeds belangrijker, omdat zorg steeds meer dichtbij (thuis of op een huisartsenpost) wordt gerealiseerd met alle bijkomende voordelen voor de patiënt (minder consulten in het ziekenhuis, voorkomen van ziekenhuisopnames).
Reden voor de regio’s Zwolle (Isala ziekenhuis), Boxmeer (Pantein Ziekenhuis) en Den Haag (MC Haaglanden) om aan minister Bruno Bruins, Hans de Boer en Dianda Veldman hun (vaak al eerder aangekondigde) plannen te presenteren om burgers vaker dichterbij huis te helpen.
Zo gaat het Isala ziekenhuis de komende jaren 10 procent van de zorg van het ziekenhuis naar huis verplaatsen, waarbij de kwaliteit en veiligheid van zorg gegarandeerd blijven. Op deze manier krijgen COPD-patiënten telemonitoring, waardoor ze alleen naar het ziekenhuis hoeven als ze echt zorg nodig hebben.
Breed gedragen
De drie principes uit het manifest worden breed gedragen in het bedrijfsleven en in de zorg, zo stellen de initiatiefnemers. Dat blijkt onder meer uit de vele medeondertekenaars van het manifest, een mix van technologieleveranciers, zorgaanbieders en branche- en koepelorganisaties uit alle segmenten van de zorgsector:
Patiëntenfederatie, ActiZ, Bogin, Centraal Bureau Drogisterijen, FME, Nederlandse Vereniging van Banken, Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Provoet, Techniek Nederland, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, Zelfstandige Klinieken Nederland, Zorgverzekeraars Nederland, BeterDichtbij, Digital Health Link, DrieGasthuizengroep, Elsevier, Gemeente Den Haag, Haaglanden Medisch Centrum, Health Innovations, Isala, KPN. LUMC, Mercer Nederland, NIghtbalance/Philips, Onze Huisartsen, Pacmed, Pantein, Philips Nederland, Prinses Maxima Centrum, Rabobank, Rijnstate, Samsung Electronics Benelux, Siemens Healthcare Nederland, Universiteit Twente, Veroz, Zorgdomein, Zorggroep regio Oosterhout eo, Zorgsaam Zorggroep, VNO-NCW en MKB-Nederland.
