Een goede dialoog tussen verschillende expertises helpt innovatie te versnellen. Tijdens een recente Open Lecture van de TU/e aan de High Tech Campus in Eindhoven benoemden verschillende sprekers het voordeel van samenwerken als het gaat om innovatie. Het ging daarbij specifiek over innovaties op het gebied van slaapmonitoring en aneurysma’s.
Volgens cijfers van het CBS uit 2022 heeft één op de vier jongvolwassenen in Nederland slaapproblemen. In de Brainport-regio werken ingenieurs, onderzoekers en artsen samen aan innovaties om slaapstructuur beter te kunnen monitoren. Wat er nodig is om dergelijke innovaties succesvol te maken, werd uitvoerig besproken tijdens de Open Lecture.
Pedro Fonseca, Senior Researcher bij Philips, en Merel van Gilst, Assistant Professor aan de Technische Universiteit Eindhoven, ontwikkelden in samenwerking met Epilepsie- en Slaapcentrum Kempenhaeghe een oplossing om de slaap nauwkeurig te kunnen monitoren in de thuisomgeving. Bij deze oplossing wordt een nieuwe klinische dataset gecombineerd met geavanceerde machinelearning-technologie. In hun presentatie besteedden Fonseca en Van Gilst veel aandacht aan de dialoog tussen wetenschap, technologie en ziekenhuizen.
Slaaptrackers en apps onbetrouwbaar
Veel mensen gebruiken slaaptrackers en apps om hun slaap te monitoren. De resultaten daarvan zijn echter niet altijd heel betrouwbaar. Via draagbare sensoren meten deze apps onder andere het hartritme en de ademhaling. Het is echter moeilijk om deze gegevens nauwkeurig aan de verschillende slaapstadia te koppelen. Zeker als het gaat om het betrouwbaar analyseren van de slaapstructuur van patiënten met slaapstoornissen, is dus meer nodig.
Momenteel wordt dit bijvoorbeeld gedaan met de zogenaamde polysomnografie (PSG), waarbij onder andere de hersenactiviteit, oogbewegingen en spieractiviteit van een patiënt tijdens de nacht in kaart worden gebracht. Dit vereist echter in veel gevallen een klinische beoordeling in een slaapcentrum met allerlei sensoren en kan dus niet worden gebruikt voor langdurige monitoring thuis.
Slaapstadia bepalen met algoritme
Onderzoekers van Philips hebben op basis van de SOMNIA-dataset, die gegevens bevat van meer dan 2.000 deelnemers, een algoritme ontwikkeld dat nauwkeurig slaapstadia kan bepalen op basis van subtiele veranderingen in de hartslag tijdens de nacht. Zo kunnen patiënten ook gedurende een langere periode thuis worden gemonitord. Fonseca: “Dit geeft ons meer informatie over bijvoorbeeld het effect van een behandeling voor een slaapstoornis, of de variaties in slaapstructuur tussen nachten.”
Scheuren van bloedvat voorspellen
Bij de tweede podiumsessie werd dieper ingegaan op het voorspellen van scheuren in bloedvaten. Marc van Sambeek, vaatchirurg in het Catharina Ziekenhuis, en Richard Lopata, hoogleraar en onderzoeker aan de TU/e, gingen op het podium met elkaar in gesprek over het ontwikkelen van een technologie om scheuren in bloedvaten beter te voorspellen. Zo waren de aanwezigen getuige van hoe zij gebruik kunnen maken van elkaars expertises bij uitdagende vraagstukken.
Patiënten met een aneurysma (verwijding) in de buikslagader lopen het risico dat het bloedvat scheurt. Wanneer dat gebeurt, kunnen patiënten hier zelfs aan overlijden. Daarom moeten patiënten met zo’n aneurysma regelmatig worden gecontroleerd.
Wanneer opereren?
De vraag is echter wanneer het zinvol is om te opereren. Het risico dat een bloedvat scheurt, hangt namelijk niet alleen samen met de grootte van het aneurysma. Ook andere factoren, zoals hoe het aneurysma zich in de loop van de tijd ontwikkelt en de structuur van het aneurysma, spelen hierbij een rol.
Lopata heeft een nieuwe ultrasone beeldvormingstechniek ontwikkeld, die momenteel wordt getest bij honderden patiënten. De beelden zijn beduidend beter en er zijn modellen ontwikkeld die het risico op het scheuren en groeien van de vaatwand kunnen voorspellen. Van Sambeek is enthousiast, maar hoopt wel dat de technologie uiteindelijk geïmplementeerd kan worden in commerciële platformen voor sneller en eenvoudiger gebruik.
