De laatste maanden verschijnen er steeds meer berichten over de gevaren van Social Media. Wereldwijd maken diverse landen hierin verstrekkende keuzes. Noorwegen denkt aan een verbod voor kinderen tot 15 jaar. Het Australische parlement stemde onlangs in tot een verbod voor jongeren tot 16 jaar. Ook in Nederland komt de discussie over het gebruik van social media op gang.
De vraag die velen bezighoudt is of wij in Nederland ook zo ver moeten gaan als Australië of Noorwegen. Of zijn er ook andere oplossingen? Wat is de invloed van Social media op jongeren? Wat is de impact in negatieve en positieve zin? Graag gaan we hierover met elkaar in dialoog. Dit doen we tijdens een sessie op de ICT&health World Conference 2025.
Wat gaan we in deze sessie zoal belichten?
Het gebruik van social media door jongeren kan negatieve effecten hebben:
- De gezondheid van onze kinderen en jongeren, die zelf niet altijd beperkingen in het gebruik ervaren (en als ze dat wel doen het gebruik lastig kunnen verminderen), lijdt eronder. De problemen die gesignaleerd worden zijn groot. Denk aan visusproblemen door het veelvuldig en lang turen naar een monitor op een klein scherm, psychische problemen zoals verslavingsgedrag, depressie, laag of vertekend zelfbeeld, pesten en uitsluiting. En dat zijn dan enkel de meetbare en merkbare effecten.
- Wat is er op de lange termijn nog te verwachten? Welke gevolgen zullen we nog als bijvangst kunnen oogsten? En als die er gaan zijn over een x-tal jaren, denken we dan nog aan de invloed hierop vanuit de Socials? Daarnaast worden er steeds meer geluiden geventileerd dat, door de algoritmes en verdienmodellen die er aan Social Media vastzitten en door de voortschrijdende en snelle digitale ontwikkelingen, het voor de gemiddelde volwassene niet meer te volgen of te beheersen valt.
Aan de andere kant, zijn er ook argumenten vóór gebruik van Social Media.
- De gerapporteerde voordelen t.a.v. Social Media gebruik bij jongeren zijn dat ze sneller en makkelijker leren om (online) verbindingen met leeftijdsgenoten aan te gaan. Ze voelen zich daarin niet beperkt tot hun eigen buurt, omgeving of bubbel, maar leggen sneller wereldwijde connecties.
- Het veelvuldig gebruik van digitale apparaten en applicaties leert deze generatie de voor de toekomst onontbeerlijke digitale vaardigheden, de zogeheten 21st century skills. Het zijn digital natives, ze kennen geen wereld zonder digitale middelen. Zij zullen zich in de toekomst steeds meer hiertoe moeten kunnen verhouden, zich kunnen handhaven. Jongeren leren via Social Media zichzelf presenteren, kunnen hun skills zo etaleren. Dat kan een boost in zelfvertrouwen geven. Vanuit die gedachte zou het toestaan van Social Media vanzelfsprekend zijn.
Vanuit de invalshoek van een jongere is de boodschap: "Door sociale media zetten we elkaar aan om dingen te doen waar je anders niet zo handig opkomt (rare dansjes, vapen, enz.). We zijn hierdoor niet onszelf, dat ziet onze omgeving gelukkig soms ook. Er is zelfs in sommige gevallen een detox nodig om enigszins normaal weer met de telefoon en sociale media om te kunnen gaan.''
Verantwoord gebruik Social Media
Zoals meestal zit de oplossing, de beste manier van omgaan hiermee, waarschijnlijk in een beetje van beide. De bewustwording en de keuze maken het verschil en leiden tot een meer verantwoord gebruik van sociale media. Maar wat is dat verantwoord gebruik dan? En kunnen onze kinderen en jongeren dit al zelf? Is hun brein al genoeg ontwikkeld en hun zelfreflectie? Vanaf welke leeftijd is dat min of meer aanwezig bij jongeren? En waar kan steun worden gegeven?
Steunsystemen kunnen hierin zeker helpen, zoals volwassenen, de ouders en de familie, de school en leerkrachten. Kunnen we dat met voldoende macht en kracht, gezien de algoritmen waarmee de BIG Tech bedrijven onze kinderen en jongeren aan zich weten te binden en de grote belangen die zij hebben om dit zo te houden? Hebben we zelf voldoende kennis om hier ons tegen te wapenen? Maar het zit vooral in jongeren zelf, dat begint met bewustwording en keuzes maken in het gebruik van social media. Zijn er nog andere manieren om hierin de belangen van jongeren, samen met hen, te behartigen?
Ga met ons in dialoog hierover en kom naar de sessie over dit thema op 29 januari 2025 bij het ICT&health World Conference 2025
