Met FUZ ofwel het gebruikmaken van ultrasone golven kunnen in hersenstructuren gerichte beschadigingen worden aangebracht. Die aanpak kan patiënten met Parkinson eventueel helpen. Dit blijkt uit recent onderzoek in the New England Journal of Medicine. Patiënten volgen die ontwikkelingen met bovengemiddelde interesse. Volgens neurochirurg Saman Vinke van het Radboudumc is het echter nog te vroeg voor teveel optimisme: “De techniek moet zijn waarde in het totale pakket van behandelingen nog bewijzen.”
Een behandeling waarbij ultrasone golven op geleide van MRI-beelden heel precies beschadigingen kunnen worden aangebracht in hersenstructuren, kan een goede behandeling zijn voor patiënten met parkinson. Dit blijkt uit onderzoek naar de zogeheten Focussed Utrasound (FUS)-behandeling van Anette Schrag dat werd gepubliceerd in de the New England Journal of Medicine. 45 van de 65 patiënten reageerden goed op de behandeling, waarbij in één hersenhelft een laesie (beschadiging) werd aangebracht in één van de diepe hersenkernen (globus pallidus).
Behandeling hersenaandoeningen
Ook 7 van de 22 patiënten die een nepbehandeling kregen, reageerden goed. Een jaar later hadden 30 patiënten van de behandelde groep nog altijd profijt van de ingreep. Bijwerkingen van de behandeling waren onder meer spraak-, loop- en visuele stoornissen, verlies van smaak en gezichtszwakte.
Bij de behandeling van hersenaandoeningen is de zogenoemde bloed-hersenbarrière een belangrijk obstakel. Die barrière beschermt de hersenen tegen het binnendringen van gevaarlijke stoffen. De barrière doet zijn werk echter zo goed dat ook medicijnen tegengehouden worden. Het natuurlijk afweermechanisme van de hersenen maakt de bloedvaten daardoor bijna ontoegankelijk voor medicijnen. Daarmee is het letterlijk een sta-in-de-weg voor de behandeling van hersenaandoeningen zoals tumoren, Alzheimer en Parkinson. Met diepe hersenstimulatie of ultrasound kun je die barrière omzeilen.
Juiste behandeling parkinson
Sinds de publicatie in the New England Journal of Medicine over FUS informeren patiënten regelmatig of ze in aanmerking kunnen komen voor deze behandeling. Maar het is de vraag op welk moment voor welke patiënten met parkinson de FUS een goede behandeling zou kunnen zijn. Er kan nog niet met zekerheid worden gezegd welke plaats FUS inneemt in de rij aan overige behandelingen. Daarnaar moet eerst nog meer onderzoek worden gedaan.
Neurochirurg van het Radboudumc, Saman Vinke licht dit toe: "FUS komt op dit moment nog niet in de buurt van wat we met diepe hersenstimulatie - DBS - kunnen. Als het gaat om chirurgisch ingrijpen bij Parkinson is DBS nu feitelijk de standaard, en niet zonder reden. Als neurochirurg vind ik het belangrijk om vanuit de kliniek de opties voor de patiënt zo goed mogelijk weer te geven, zodat we in samenspraak met de patiënt tot een juiste behandelkeuze kunnen komen.” Voorlopig ziet Vinke de FUS daarom eerder als een onderzoekstechniek dan als volwaardige therapie
Drie hersenkernen
Neurologische aandoeningen zoals parkinson zijn in het brein niet scherp afgebakend; het zijn aandoeningen in een netwerk van samenwerkende hersengebieden. Bij parkinson spelen onder meer de globus pallidus, de nucleus subthalamicus (STN) en de thalamus een rol. Het zijn dan ook de voorkeurslocaties voor neurochirurgische ingrepen. In het betreffende FUS-artikel gaat het om een eenzijdige beschadiging in het pallidum.
Vinke licht toe: “Dit doelwit kan een goed effect hebben op sommige symptomen van de ziekte, maar leidt bijvoorbeeld niet tot de mogelijkheid om het gebruik van medicijnen af te bouwen. Neem je de thalamus, dan verminder je alleen de tremor. Maar het is de STN die eigenlijk op alle symptomen de meeste invloed heeft; op stijfheid, traagheid, trillen, fluctuaties en de afbouw van medicijnen. In dat opzicht heb je voor veel patiënten met de FUS dus niet op de optimale locatie te pakken.”
