Een golf van op AI gebaseerde digitale oplossingen belooft de komende jaren workflows in de zorg te verbeteren en medisch personeel te ondersteunen bij dagelijkse taken. Zo moeten langer bestaande problemen zoals tekorten aan zorgprofessionals, groeiende (administratieve) werkdruk en beperkte financiële middelen in ieder geval deels aangepakt kunnen worden. ICT&health licht vijf vormen van digitalisering toe die in 2024 het overwegen waard zijn.
Automatisering en optimalisatie middels kunstmatige intelligentie
Elk zorgaanbieder heeft uitdagingen bij het aannemen van medisch personeel. Er zijn twee manieren om hiermee om te gaan: het introduceren van organisatorische veranderingen en software waarmee managers taken kunnen automatiseren en de efficiëntie kunnen verhogen; het maken van een uitzonderlijk aantrekkelijke werkplek. De tweede optie wordt vaak over het hoofd gezien, maar kan bijdragen aan het terugdringen van het personeelsverloop. Digitalisering kan hier een belangrijke rol spelen.
Managers onderzoeken alternatieve methoden om werknemers te behouden en aan te trekken, zoals het creëren van slimme ziekenhuizen en klinieken. Dit kan gerealiseerd worden door moderne IT-oplossingen aan te passen om de administratieve werklast te minimaliseren of door baanbrekende innovaties van startups te testen. Een gedigitaliseerde en experimentele werkplek is aantrekkelijk voor jonge artsen en verpleegkundigen die waarde hechten aan de ontwikkeling van vaardigheden en een moderne werkomgeving.
Telegeneeskunde en hybride zorg
Het tekort aan arbeidskrachten is vooral nijpend in plattelandsgebieden. De trend van artsen die liever werken in grote steden met moderne medische faciliteiten kan niet worden gestopt. Veel instellingen zoeken daarom naar kansen in nieuwe vormen van zorg: hybride zorg (on-site en online), virtuele afdelingen en telemonitoring. Nieuwe vormen van zorg vereisen echter een heroverweging van de bestaande zorgprocedures: de telegeneeskundecomponent moet kosteneffectief en winstgevend zijn.
Sommige uitdagingen kunnen worden aangepakt door zaken anders te organiseren. In de radiologie wint bijvoorbeeld de ‘hub-to-spoke’-aanpak – waarbij een centrale hub het werk in kleinere centra ondersteunt – aan populariteit. De patiënt wordt ter plaatse onderzocht, maar de arts overlegt via teleconsultatie met een specialist. Een dergelijk model van werken op afstand is niets nieuws. Kleine laboratoria in medische centra zijn veelal al verdwenen. In plaats daarvan zijn er elektronische systemen ontstaan voor het verzenden van de resultaten naar grotere laboratoria. De behandelend arts heeft toegang tot de resultaten zodra de test is uitgevoerd.
Centralisatie van gegevens en betere communicatie
Vanwege interoperabiliteitsproblemen is in veel landen nog geen volledige toegang tot alle patiëntgegevens beschikbaar. Maar medische instellingen kunnen veel zelf doen. Bijvoorbeeld door IT-systemen te integreren en apps/online portals te introduceren om de communicatie met hun patiënten te verbeteren en patiënten meer verantwoordelijkheid en flexibiliteit te laten nemen.
De meest elementaire tools omvatten afsprakenbeheer, het verzamelen van gegevens en het toevoegen van aantekeningen aan het EPD. Patiënten kunnen via een app of PGO afspraken maken en annuleren, symptomen invoeren, verbinding maken met een arts voor een online consult en daarvoor betalen. Alle gegevens gaan naar het IT-systeem van de faciliteit en mogen niet handmatig worden getranscribeerd.
De ontwikkeling van generatieve kunstmatige intelligentie (gen AI) belooft aanzienlijke veranderingen in EPD’s/ECD’s. AI kan zelfs gegevens integreren die normaal niet in het EPD konden worden gezet vanwege een gebrek aan interoperabiliteit, zoeken naar correlaties in historische gegevens en zorgwekkende trends opsporen op basis van analyse van de medische geschiedenis.
Waarde van gegevens verzameld door patiënten
Sinds 2022 hebben patiënten toegang tot een andere krachtige zelfdiagnosetool: ChatGPT. Typ gewoon je symptomen in en de gen-AI toepassing zal een waarschijnlijke diagnose opleveren. ChatGPT slaagt voor medische examens door 80-90% van de vragen correct te beantwoorden.
In 2024 komen er nieuwe hulpmiddelen op de markt, die patiënten meer inzicht bieden in hun gezondheid. Afgelopen december introduceerde Google een gen AI-toepassing (MedLM), afgestemd op de gezondheidszorg. OpenAI heeft GPT-Store geopend en we kunnen binnenkort nieuwe welzijns-AI-assistenten verwachten.
Voor wat betreft lichaamsfuncties-registrerende wearables: in september viert de Apple Watch – die bijvoorbeeld al boezemfibrilleren kan detecteren en ECG’s kan maken – zijn 10e verjaardag. We kunnen nieuwe gezondheidsgerelateerde functies en sensoren verwachten. Op CES 2024 onthulde Withings al een nieuwe gadget genaamd BeamO voor gezondheidsmonitoring thuis.
Medische instellingen moeten dergelijke nieuwe technologie in hun workflows integreren om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Teleconsultatie kan nu bijvoorbeeld worden uitgebreid met realtime meting van gezondheidsparameters en gegevensoverdracht, zodat artsen een patiënt niet alleen kunnen zien, maar ook kunnen onderzoeken.
Terug naar basis: beoordeling van digitale volwassenheid
AI in EPD’s, generatieve AI, chatbots voor patiëntenzorg en Small Data en Big Data-analyse: er komt een nieuwe generatie softwareoplossingen voor zorginstellingen op de markt. Startups verleiden managers met baanbrekende innovaties, terwijl IT-leveranciers aanzienlijke voordelen en verbeterde workflows beloven door AI-gestuurde nieuwe generaties software.
Maar let op: voordat je als zorgaanbieder investeert in geavanceerde oplossingen, is het zinvol om na te gaan of de basis van de digitalisering duurzaam is. Ben jij als instelling al digitaal zo volwassen dat het tijd is om het volgende niveau te betreden? Verzamelt de zorginstelling gegevens – naast de verplichte gegevens – die kunnen worden gebruikt om de patiëntenzorg te verbeteren? Zijn de verzamelde gegevens georganiseerd en gestructureerd? Is er integratie tussen alle medische en administratieve systemen en apparaten? Maak je gebruik van de gegevens die je verzamelt?
De overstap naar het volgende niveau van digitale volwassenheid en het implementeren van op AI gebaseerde oplossingen vereist een evaluatie van de prestaties van reeds geïmplementeerde oplossingen (EPD, apps, analysetools, enz.) en het opnieuw ontwerpen van workflows. Bovendien is het implementeren van AI-oplossingen op basis van gen-AI nog steeds een grote uitdaging, zelfs voor de grootste klinieken met de juiste menselijke en financiële middelen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de internationale website van ICT&health.
