In het nieuwste rapport van het Rathenau Instituut, getiteld ´Voorbij de zorg-app´, wordt een analyse gepresenteerd omtrent het verhogen van de effectiviteit van digitale innovaties in de Nederlandse gezondheidszorg. Het rapport komt op een belangrijk moment, waarbij de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg onder druk staan. Het instituut onderzoekt met name de mogelijkheden om de potentie van digitale zorginnovaties beter te benutten.
Het Rathenau Instituut legt uit waarom dit nieuwe rapport noodzakelijk is. ´Onze samenleving staat voor een aantal grote uitdagingen. Het toekomstbestendig maken van de gezondheidszorg is er daar één van. De toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg staan al jaren onder druk. Om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden, zijn de ogen vaak gericht op technologie. Uit eerder onderzoek van ons instituut blijkt dat technologische innovatie vooral effectief is als deze samengaat met een vernieuwing van sociale relaties, organisatiestructuren en regelgeving.´
Potentie zorginnovaties verbeteren
Volgens de makers van het rapport wordt in de gezondheidszorg nog vaak met een ‘smalle blik’ naar technologische innovatie gekeken. Zij wilden daarom met name onderzoeken welke praktische opties er zijn om de potentie van digitale zorginnovaties beter te benutten. De studie focust op twee recente digitale innovaties. Ten eerste een app (Feelee) die jongeren in de forensische jeugdzorg helpt bij het reguleren van hun emoties. Ten tweede een thuismonitoringssysteem voor patiënten na een hartinfarct, bestaande uit een app en een reeks meetinstrumenten (The Box).
Uit deze cases blijkt dat het betrekken van zorgverleners in de vroege ontwikkelfase essentieel is voor het aansluiten van de innovatie bij de wensen en routines van patiënten en zorgverleners. Echter, de opschaling van lokale naar landelijke toepassing blijkt uitdagend te zijn, vanwege de grote verschillen tussen zorginstellingen en de complexe financierings- en bestuursstructuren in de gezondheidszorg.
Sociale innovatie vereist
Het rapport benadrukt dat voor effectieve technologische zorginnovaties een vernieuwing van sociale relaties, organisatiestructuren en regelgeving nodig is. Dit vereist een brede blik op innovatie, waarbij technologische vernieuwing hand in hand gaat met sociale innovatie. De studie stelt vast dat zorgverleners niet alleen in de ontwikkelingsfase, maar ook in de opschalingsfase een belangrijke rol spelen. Hun diverse rollen en kennis zijn eigenlijk onmisbaar voor het realiseren van succesvolle digitale zorginnovaties.
Aanbevelingen digitale zorginnovatie
Het Rathenau Instituut doet een aantal aanbevelingen om de impact van digitale zorginnovaties te vergroten. Het wordt aangeraden dat innovators zorgverleners actief en tijdig betrekken bij het innovatieproces. Zorgverleners worden opgeroepen om open te staan voor actieve betrokkenheid bij digitale innovaties.
Zorginstellingen worden aangemoedigd om ruimte te creëren voor innovatie en betrokkenheid van zorgverleners. Tot slot wordt aan politici en beleidsmakers voorgesteld om publieke steun voor digitale zorginnovatie afhankelijk te maken van een ‘inbeddingsgerichte’ innovatie-aanpak en om financiële arrangementen in de zorg aan te passen. Het rapport benadrukt met name het belang van een multidisciplinaire benadering bij de ontwikkeling en implementatie van digitale innovaties in de gezondheidszorg.
