Prinsjesdag zit er weer op! De begrotingen zijn behandeld en er is weer een regen van vragen en moties gevallen. Het zal niemand verbazen dat AI een belangrijk onderwerp was in deze discussie. In het regeerprogramma zit een fikse ambitie en belofte in het reduceren, zelfs halveren, van administratieve lasten. Met name door gebruik te maken van generatieve AI. Tuurlijk, grote potentie!
Nu is dit niet weer een column die gaat balanceren tussen hoop en vrees - de kansen en de risico's. Die zijn er al genoeg geweest en volgen vast nog in grote mate, zie bijvoorbeeld een recent artikel in de Volkskrant1. Interessanter is hoe het mantra AI = reductie van administratieve lasten de fundamentele discussie lijkt weg te drukken. Die discussie die in een RVS-rapport zo pijnlijk en scherp staat benoemd2.
Dit is weliswaar een rapport van 5 jaar geleden, maar actueler dan ooit: ‘Verantwoorden in de zorg moet fundamenteel anders. Het initiatief moet liggen bij zorgverleners die verantwoording afleggen en niet bij de partijen die verantwoording vragen.’ Dit om het niet alleen makkelijker te maken om gegevens vast te leggen of aan te leveren en verantwoorden, maar ervoor te zorgen dat we elkaar dusdanig vertrouwen dat sommige registraties gewoon echt kunnen vervallen. Hier schreef ik eerder al eens over in dit mooie blad3.
Rekenen op technologie
Door al die aandacht voor AI lijken we dat te maskeren: we rekenen nu met een volle 200 procent op technologie om aan die verantwoording vragende partijen tegemoet te komen. En zo, zoals Aaron Mirck recent in de Telegraaf schreef, dwarsboomt AI de echte oh zo noodzakelijke verandering van houding richting verantwoording in de zorg4.
Hebben we dan helemaal geen oog en aandacht voor de daadwerkelijke reductie van die registraties zelf? Jawel. We hebben programma's (zoals ontregel de zorg, www.ordz.nl/) met als hulpmiddel voor de zorg een goed gevulde Ontregel de Zorg Startersbox. Zodat hulpverleners zelf met pen en papier aan de slag kunnen met de reductie van registraties in de eigen organisatie. Ik kan me alleen niet voorstellen dat zorgverleners heel veel (gevoeld) vertrouwen krijgen van zo’n box. Ook zijn er pilots gedaan om anders te verantwoorden - vanuit onder andere de Nza5: een pilot dus en pas in 2028 afgerond voor voorlopig alleen de langdurige zorg, dat wel.
Een mooi #hetkanwel voorbeeld blijft toch ook echt het programma Regelarm Verantwoorden, waar Stichting Philadelphia precies die beweging heeft gemaakt in de regio, met collega-instellingen en zorgkantoor- uitgaan van vertrouwen en verantwoorden op hele nieuwe indicatoren die daar ook bij passen6.
Terug naar de basis
Laten we terug gaan naar de basis: kijken naar hoe bewoners en deelnemers de kwaliteit van de zorg ervaren. Op basis daarvan is een heel nieuw cliëntdossier ingericht. Met alleen datgene vastleggen wat noodzakelijk is om goede zorg te garanderen, naasten/verwanten te informeren en samen te werken met collega’s en organisaties. Dat is pas fundamenteel vertrouwen op wat nodig is voor de zorg. Niks anders. Als we dat geld van die startersbox nou eens steken in de mensen die dit voor elkaar hebben gekregen, om dat ook in andere regio’s te gaan uitleggen en helpen realiseren?
Laten afstappen van het idee dat we met Startersboxen, pilots en technologie kunnen maskeren wat de echte oorzaak is van die onevenredige hoeveelheid administratieve lasten: het wantrouwen in dit prachtige mensenwerk. Dit vraagt lef, maar vooral uitgaan van het goede. Een positieve blik vanuit de intrinsieke motivatie en maatschappelijke verantwoordelijkheid die mensen in de zorg zo kenmerken en echt niet te veel vragen om een beetje te vertrouwen dat ze het goede doen.
