Een consortium van Nederlandse ziekenhuizen en kennisinstellingen onder leiding van Erasmus MC heeft zes miljoen gekregen voor onderzoek om ziekenhuizen duurzaam en toekomstbestendig te maken. De subsidie is toegekend door de Nationale Wetenschapsagenda. Nicole Hunfeld, ziekenhuisapotheker en staflid Intensive Care Volwassenen van het Erasmus MC, leidt het consortium.
Met het zogeheten ESCH-R-project gaat Hunfeld samen met het onderzoeksteam de uitdaging aan om toepassing van circulaire interventies in ziekenhuizen te versnellen en de ecologische voetafdruk van de zorg te verlagen. En dat is nodig ook, want de zorgsector is verantwoordelijk voor 7 procent van de totale CO2-uitstoot per jaar in Nederland, ofwel zo’n 11 megaton.
Om het in perspectief te plaatsen, voor de landbouw is dit ongeveer 27 megaton CO2 per jaar, 16 procent van het totaal. Interessant is dat in de zorg 38 procent van de uitstoot afkomstig is van de energie voor gebouwen, 23 procent van bedrijfsactiviteiten en overige, 22 procent van de reisbewegingen van patiënten en zorgverleners en 18 procent van geneesmiddelen. Van ‘overige’ is 6 procent afkomstig van medische apparatuur en instrumenten. De Nederlandse overheid pleit vanwege die hoge mate van vervuiling daarom voor een duurzamere en meer circulaire gezondheidszorg (Green Deal Duurzame Zorg 3.0).
Slimme circulaire interventies
Het gehonoreerde onderzoek naar slimme circulaire interventies en duurzaamheid in ziekenhuizen van het consortium past binnen de trend die niet alleen de ecologische footprint van ziekenhuizen erkent, maar er ook concreet iets aan wil doen. Samen met maatschappelijke partners gaat het interdisciplinaire onderzoeksteam strategieën ontwikkelen die circulair, veilig en schaalbaar zijn. Op langere termijn moet dit project met de naam ESCH-R bijdragen aan een duurzame en toekomstbestendige zorg.
Hunfeld is verheugd over de toekenning van de subsidie. ‘Het feit dat de Nationale Wetenschapsagenda deze subsidie toekent, maakt me trots. Het gaat immers om een onderwerp dat door de Nederlandse bevolking heel belangrijk wordt gevonden. De CO2-uitstoot van de zorg moet echt omlaag. Met het ESCH-R project gaan we daar belangrijke stappen in zetten. Hoe kunnen ziekenhuizen minder wegwerpproducten gebruiken en duurzamer en meer circulair worden?”
Werk maken van circulaire ziekenhuizen
Niet alleen dit nieuwe consortium is druk in de weer met het verminderen van de CO2-footprint van ziekenhuizen. Ook op steeds meer andere plekken wordt, onder meer in het kader van de Green Deal, een meer duurzame bedrijfsvoering onderzocht. Het Flevoziekenhuis wist bijvoorbeeld vorig jaar nog indruk te maken met een plasticreductie van 75%.
Ook is men op diverse plekken bezig met recycling om een meer circulaire ziekenhuisorganisatie te realiseren. Digitalisering die overal om zich heen grijpt, blijkt niet alleen passende zorg dichterbij te brengen maar ook duurzaam te zijn in termen van minder reizigerskilometers. Martijn Ludwig, Senior Specialist Lead bij Deloitte, bracht een jaar geleden bijvoorbeeld een jaar geleden met succes de positieve milieueffecten van digitalisering in kaart bij Maastricht UMC+, Radboudumc en Laurentius.
Een ander sterk voorbeeld van verduurzaming vinden we op de onlangs geopende nieuwe locatie van het Rijnstate Ziekenhuis (Arnhem) dat expliciet inzet op duurzame en digitale innovaties. Op het gebouw liggen 1.354 zonnepanelen en dit ziekenhuis van de toekomst heeft ook een unieke waterstofcentrale voor de energievoorziening.
Nationale Wetenschapsagenda
Het recente gehonoreerde project rond het realiseren van circulaire ziekenhuizen krijgt financiering in de vierde ronde van het programma van de Nationale Wetenschapsagenda: Onderzoek op Routes door Consortia. In totaal is ruim 131 miljoen euro beschikbaar voor de consortia. Het Erasmus MC is leider van drie consortia: ESCH-R naar circulaire ziekenhuizen, SCANNER naar sekseverschillen bij autisme en HOLLAND HYBRID HEART naar een zacht robothart.
