Het Erasmus MC is als eerst ziekenhuis ter wereld gestart met een nieuwe diagnostische score om vroege signalen van leverkanker op te sporen. Met behulp van een algoritme worden mensen met een verhoogde kans op leverkanker opgespoord. Dat gebeurt door het berekenen van een zogeheten GAAD-score. Geslacht en leeftijd wegen als factoren mee omdat leverkanker vaker ontstaat bij mannen en het risico met het ouder worden stijgt.
Patiënten met levercirrose hebben een verhoogde kans op leverkanker. Deze ziekte kan worden veroorzaakt door ziekten als chronische virale hepatitis, een auto-immuunziekte van de lever of leververvetting – al dan niet veroorzaakt door alcoholmisbruik. MDL-arts prof. Rob de Man en klinisch chemicus dr. Christian Ramakers hebben honderden van dergelijke patiënten. Ze werden tot nu toe halfjaarlijks gemonitord met echo’s en bloedonderzoek.
Vroege detectie leverkanker
Het voordeel van de nieuwe vroege opsporing van een beginnende tumor is dat die dan nog beter te behandelen is. Rob De Man: ‘Kanker in een lever die al ziek is, is lastig te behandelen. Maar als een tumor nog heel klein is, kun je hem vaak weg branden of zijn vaten emboliseren. Dat is minder ingrijpend dan het weg opereren van een deel van de zieke lever. De patiënt knapt sneller op. Bij vroege detectie heb je als het ware meer armslag voor je behandeling.’
CT- of MRI-scan
Dankzij de nieuwe diagnostische methode met het algoritme voor de GAAD-score kan leverkanker in een vroeger stadium herkend worden. Zodra die GAAD-score boven de 2,57 ligt wordt er snel een CT- of MRI-scan gemaakt, want dat is een aanwijzing dat er iets aan de hand is in de cellen van de zieke lever. Op dergelijke scans kan namelijk beter worden gezien of er sprake is van leverkanker. CT- en MRI-scans zijn echter kostbaar en belastend voor patiënten. De nieuwe GAAD-score is dan een goed hulpmiddel om te beoordelen of daar een duidelijke indicatie voor is. Ook bij andere vormen van kanker, zoals borstkanker, zijn snellere diagnoses steeds vaker mogelijk door de inzet van bijvoorbeeld AI en MRI.
Leverkanker & tumormarkers
Het bijzondere van de nieuwe GAAD-score is dat het bloedonderzoek anders in zijn werk gaat. Voorheen werd het bloed gemonitord met één enkele bloedwaarde: AFP. Nu worden er twee bloedwaardes gemeten: AFP en DCP. Ramakers vertelt op de website van Erasmus MC: ‘Zowel AFP als DCP zijn tumormarkers die vaak alleen worden geproduceerd door cellen van een tumor in de lever. Aan de hand van de waarden van deze twee tumormarkers, plus de leeftijd en het geslacht van de patiënt, wordt een score berekend.’
De nieuwe GAAD-score wordt in het Erasmus MC ingezet voor patiënten die op de polikliniek Leverziekten komen. Ook MDL-artsen in andere ziekenhuizen kunnen deze score voor hun patiënten aanvragen om leverkanker sneller op te sporen.
