Noorwegen, een van de toonaangevende Europese landen op het gebied van digital health, kan bogen op een schat aan ervaring in het gebruik van technologie om de efficiëntie, patiëntenzorg en het beheer van middelen te verbeteren. Staatssecretaris Ellen Rønning-Arnesen en het Noorse ministerie van Volksgezondheid en Zorg delen inzichten in de aanpak, successen en toekomstige ambities van het land op het gebied van e-Health.
Goede digitale transformatie heeft tijd nodig
“De meeste Europese landen staan voor uitdagingen als gevolg van een vergrijzende bevolking en een tekort aan zorgprofessionals per patiënt in de toekomst,” merkt Rønning-Arnesen op. “Digitalisering zal helpen dit aan te pakken door het werk voor professionals te vereenvoudigen en burgers in staat te stellen een actievere rol te spelen in hun eigen gezondheid en die van hun dierbaren.”
Een van de meest opmerkelijke prestaties van Noorwegen in de afgelopen jaren is de implementatie van nationale digitale serviceplatforms voor het delen van patiëntgegevens. Een samenwerking in een vroeg stadium tussen professionals uit de gezondheidszorg, industrieleiders en technologieleveranciers heeft geleid tot de ontwikkeling van een uniforme strategie.
“Stap voor stap te werk gaan - testen, proberen, falen, corrigeren en dan opschalen - is mijn beste advies voor landen die aan het begin staan van hun digitale transformatieproces in de gezondheidszorg. Dit zorgt ervoor dat oplossingen effectief, nuttig, breed geaccepteerd en kostenefficiënt zijn.”
De reis van Noorwegen op het gebied van digital health heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld, van vroege elektronische berichtenuitwisseling tussen zorgverleners tot een uitgebreid raamwerk met diensten voor gegevensuitwisseling. “In de afgelopen tien jaar heeft onze aanpak zich geconcentreerd rond nationale platforms voor gegevensuitwisseling en gemeenschappelijke diensten voor recepten en belangrijke gezondheidsinformatie,” legt Rønning-Arnesen uit.
Een belangrijke mijlpaal in deze inspanning was de publicatie van het Witboek National Health and Integrated Care Plan in 2024, dat een strategische richting aangeeft voor digitalisering. “Door stapsgewijze digitalisering kunnen we sneller aan de slag en ons aanpassen op basis van ervaring, wat uiteindelijk zowel professionals als burgers ten goede komt.”
Huidige oplossingen en toekomstperspectief
Het Noorse ministerie van Volksgezondheid en Zorg benadrukt verschillende nationale e-health-oplossingen die integraal deel zijn gaan uitmaken van het gezondheidszorgsysteem:
- Het Noorse Gezondheidsnetwerk (Helsenettet): Een veilige digitale infrastructuur voor actoren in de gezondheidszorg om informatie uit te wisselen.
- Het beknopte (Kjernejournal): de officiële website dat toegang biedt tot essentiële gezondheidsinformatie, zoals allergieën, medicijnen en vaccinaties.
- E-recept (E-resept): Een systeem voor veilige receptoverdracht tussen voorschrijvers, apotheken en medische leveranciers.
- Helsenorge.no: Een digitale toegangspoort voor online toegang tot medische dossiers, afspraken te maken en te overleggen met zorgverleners.
Toekomstige prioriteiten zijn onder andere het ondersteunen van gemeenten bij het invoeren van digitale oplossingen, het verbeteren van de toegang tot gezondheidsgegevens voor onderzoek en bedrijfsontwikkeling en het herzien van regelgeving om veilige informatie-uitwisseling te garanderen. “We zetten ons in om de vertrouwelijkheidsbepalingen te verfijnen en de wet op gezondheidsonderzoek te evalueren om een verantwoord en effectief gebruik van gegevens mogelijk te maken”, aldus Rønning-Arnesen.
Innovaties om personeelstekorten aan te pakken en wachttijden te verkorten
Net als de meeste EU-landen kampt Noorwegen met een tekort aan gezondheidswerkers. Een andere uitdaging zijn de lange wachtlijsten voor medische diensten. “Dit onderstreept waarom de overheid moet investeren in digitale oplossingen voor de gezondheidszorg,” benadrukt Rønning-Arnesen. Digitale hulpmiddelen zijn cruciaal voor het optimaliseren van de logistiek en het verbeteren van de efficiëntie, zoals te zien is in het nationale Ventetidsløftet-initiatief, dat tot doel heeft de wachttijden voor behandelingen te verkorten.
Daarnaast leiden hervormingen in de gezondheidszorg tot inspanningen om tijdverspilling te minimaliseren. In het Radiumhospitalet in Oslo zorgt de automatisering van ECG-metingen er bijvoorbeeld voor dat de resultaten onmiddellijk digitaal worden doorgestuurd naar elektronische patiëntendossiers, waardoor onnodige vertragingen worden beperkt. Echobeelden worden ook direct geïntegreerd in patiëntendossiers, waardoor workflows gestroomlijnd worden.”
Alles begint met een inspirerende visie en eindigt met een follow-up
Een duidelijke visie, betrokkenheid van belanghebbenden en aanpassingsvermogen zijn essentieel voor succesvolle digitalisering. “De al lang bestaande digitale cultuur en het universele gezondheidszorgsysteem van Noorwegen zijn de sleutel geweest tot het behouden van zowel het tempo als het vertrouwen,” aldus Rønning-Arnesen. “Met meerdere besluitvormers is afstemming cruciaal. Hoewel de overheid richting geeft, ligt de primaire verantwoordelijkheid voor digitalisering bij de gezondheidszorgsector zelf. Samenwerking tussen de publieke en private sector is essentieel voor succes.”
Noorwegen erkent dat een robuust opvolgingsplan cruciaal is. Volgens de recente studie National eHealth Strategies: A Comparative Study of Nine OECD Health Systems, is de Noorse eHealth-strategie goed voorbereid, met een gedetailleerd implementatieplan dat duidelijk activiteiten en evaluatiemaatregelen schetst.
“Noorwegen geeft een nuttig voorbeeld van follow-up in hun Plan voor de implementatie van de nationale eHealth-strategie, waar ze de naam van de indicator, meeteenheid, type indicator, beschrijving en doel, hoe de metingen zullen worden uitgevoerd, streefwaarde en startpunt definiëren,” aldus de studie.
AI en de toekomst van de zorg
AI-hulpmiddelen transformeren de gezondheidszorg in Noorwegen al. “Vestre Viken HF neemt het voortouw door AI te gebruiken om radiologiebeelden te interpreteren, waardoor een snelle triage mogelijk wordt en de wachttijden voor patiënten worden verkort”, legt Rønning-Arnesen uit. “Lovisenberg Hospital in Oslo heeft de wachtlijsten voor operaties met 20% teruggebracht met AI-gestuurde planning”, voegt ze eraan toe.
AI wordt ook gebruikt voor het maken van aantekeningen in arts-patiënt consulten, poliklinieken psychiatrie en voor het triagen van patiënten voor spoedeisende hulp. “Een goed functionerende markt, waar gezondheidszorgdiensten optreden als partners bij het testen van innovaties, is essentieel voor het stimuleren van deze ontwikkelingen”, aldus Rønning-Arnesen.
De Noorse regering heeft vijf belangrijke doelstellingen voor de gezondheidszorg geformuleerd voor de periode 2024-2027:
- Het bevorderen van de volksgezondheid en het verminderen van sociale verschillen in toegang tot gezondheidszorg.
- Verbeteren van patiëntentrajecten en zorgen voor snelle toegang tot gezondheidszorg in het hele land.
- De gezondheidszorgsector tot een aantrekkelijke werkplek voor professionals maken.
- Zorgen voor duurzaam en rechtvaardig gebruik van middelen.
- Het versterken van de paraatheid voor gezondheidscrises en rampen.
Een belangrijk onderdeel van de Noorse strategie is deelname aan de Europese Ruimte voor Gezondheidsgegevens (EHDS). “De EHDS zal een uniform kader creëren voor het delen van gezondheidsgegevens tussen EU- en EER-landen, het bevorderen van innovatie en het verbeteren van diensten voor burgers,” aldus Rønning-Arnesen.
Op de vraag of EHDS gezondheidsbeleid meer evidence-based zal maken, antwoordt Rønning-Arnesen dat er een balans nodig is tussen datagestuurde inzichten en politieke prioriteiten. “In Noorwegen liggen die twee meestal dicht bij elkaar. Hoewel veel Scandinavische landen al tientallen jaren gezondheidsgegevens voor onderzoek hebben, zal het een groot voordeel zijn om dit op Europese schaal uit te breiden.”
“Het succes van Noorwegen in de digitale gezondheidszorg gaat niet alleen over technologie. Het gaat om vertrouwen, samenwerking en een gedeelde visie,” zegt staatssecretaris Ellen Rønning-Arnesen. “We kunnen alleen succesvol zijn als we blijven samenwerken in de hele publieke en private sector in Noorwegen,” besluit ze.
