Patiënten met alvleesklier problemen, meestal kanker, hebben een aanzienlijk grotere overlevingskans dankzij een nieuwe app. Door de app die zorgverleners gebruiken om de patiënt na een operatie te monitoren neemt de sterfte zelfs met vijftig procent af. Onderzoek van zestien Nederlandse ziekenhuizen, waar alvleesklieroperaties plaatsvinden, toont dit aan. Inmiddels zijn de de resultaten van deze studie in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet gepubliceerd.
De monitoring met behulp van de app werkt opvallend goed. De risico’s op problemen na de operatie van de alvleesklier vermindert zichtbaar en de overlevingskans stijgt dus opmerkelijk. Belangrijk, want het operatief verwijderen van de alvleesklier is een ingewikkelde procedure. Vooral mensen met alvleesklierkanker krijgen deze operatie teneinde de tumor zo goed mogelijk weg te nemen. Het onderzoek werd financieel mede mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding en het Alexandre Suerman stipendium van het UMC Utrecht. De DPCG ontvangt financiering van het Deltaplan Alvleesklierkanker.
Duizend alvleesklieroperaties per jaar
Jaarlijks voeren Nederlandse chirurgen zo’n duizend alvleesklieroperaties uit, verdeeld over de zestien ziekenhuizen die in het onderzoek participeerden. Dat gebeurt binnen het samenwerkingsverband van de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG). Na de operatie krijgt een derde te maken met complicaties zoals het lekken van vocht uit het operatiegebied. Een complicatie die kan leiden tot bloedvergiftiging, inwendige bloedingen en zelfs vroegtijdig overlijden. Dit is belangrijk bij een groep patiënten bij wie de uiteindelijke overlevingskans, met name voor de groep met alvleesklierkanker, vooralsnog klein blijft. Er wordt dan ook op tal van plekken gezocht, bijvoorbeeld in Amsterdam UMC, naar innovaties omtrent de operatie zelf en zoals hier in de nazorg.
Sneller ingrijpen bij complicaties na alvleesklieroperatie
“Bij problemen na de operatie willen we zo snel mogelijk kunnen ingrijpen. Dat kunnen we doen door complicaties vroegtijdig vast te stellen en te behandelen,” aldus Hjalmar van Santvoort, hoofdonderzoeker van deze studie namens de Dutch Pancreatic Cancer Group. Van Santvoort is hoogleraar in het UMC Utrecht en alvleesklierchirurg bij het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht) en werkzaam in het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht/Nieuwegein en in het UMC Utrecht. Tot nu toe gingen artsen meestal pas over tot behandelen van complicaties als de patiënt er echt ziek van werden. Onderzocht werd met inzet van de monitoringsapp of dat niet beter in een eerder stadium kon gebeuren.
Waardes voortdurend invoeren in app
In de app voeren de zorgverleners daarom waardes in zoals de hartslag, bloeddruk, vochtafvoer uit het operatiegebied en het aantal witte bloedcellen. Op basis van de ingevoerde waardes krijgt de zorgverlener een advies voor aanvullend onderzoek of behandeling. Zo geeft de app aan of antibiotica nodig is, of de arts een extra CT-scan van de buik moet aanvragen, wanneer de drains eruit kunnen en wanneer extra drains nodig zijn. Het algoritme van de app is gemaakt op basis van diverse internationale wetenschappelijke studies die het onderzoeksteam daarvoor speciaal uitvoerde.
App heeft verrassend positief effect
Het onderzoek duurde bijna twee jaar met ruim 1.700 patiënten. Zonder gebruik van de app kreeg 14 procent van de patiënten last van levensbedreigende complicaties zoals bloedingen en orgaanfalen waarvoor een IC-opname nodig is. Met de app was dat slechts 8 procent. De kans op overlijden na deze complexe ingreep zonder gebruik van de app was 5 procent. Met de app is dat teruggebracht tot 2.7 procent. Jasmijn Smits, arts-onderzoeker: “We hadden verwacht dat deze manier van werken effect zou hebben op de complicaties, maar dat het effect op de sterfte zo groot zou zijn is verrassend. Het onderzoek heeft aangetoond dat het eerder signaleren van mogelijke complicaties, zodat je daarop kunt handelen, de kans op overlijden halveert.”
Advies DPCG: gebruik app na alvleesklieroperatie
Na deze succesvolle studie adviseert DPCG het gebruik van de app in de patiëntenzorg na een alvleesklieroperatie. De app Pancreatic Surgery is voor alle zorgverleners gratis beschikbaar in de appstores van Apple en Android. Met de klinische data die in de dagelijkse praktijk beschikbaar komen, wil het onderzoeksteam de app verder optimaliseren. Tevens zien de onderzoekers mogelijkheden om het algoritme zo aan te passen dat de app ook geschikt wordt voor andere ingewikkelde procedures met een grote kans op complicaties, zoals operaties aan de endeldarm, slokdarm en de lever.
