Prof. Dr. Bas Bloem (Radboudumc) is wereldwijd een vooraanstaand expert op het gebied van de ziekte van Parkinson. Ook is Bloem pleitbezorger voor een verschuiving van traditionele ziekenhuiszorg naar zorg aan huis. Hij meent dat de zorg naar de patiënt toe moet komen in plaats van dat de patiënt altijd naar het ziekenhuis moet gaan en ziet daarbij een belangrijke rol voor nieuwe gezondheidstechnologie en AI.
Middels het gebruik van draagbare sensoren en andere technologieën om de gezondheid van patiënten vooral in de thuissituatie continu te monitoren, hoopt hij therapieën te kunnen optimaliseren en patiënten meer controle te geven over hun eigen zorg - inclusief de beschikking over een persoonsgebonden omgeving met toegang tot alle medische gegevens. In de coverstory van ICT&health editie 5 leest u meer over Bloems fascinatie voor de ontwikkeling van het vak, de onmiskenbare rol van technologie en het belang van onderzoek zoals dat van dr. Luc Evers.
Technologie-optimist
Bloem is ondanks de snelle opmars van de ziekte van Parkinson een optimist over de behandeling ervan. Hij ziet vooral kansen in het gebruik van nieuwe gezondheidstechnologieën en AI, omdat Parkinson heel meetbaar is. Hij onderstreept in dit kader het belang van onderzoeken zoals van van dr. Luc Evers met wearable sensors.
Evers’ onderzoek - begonnen in 2017 - is gericht op de inzet van digitale hulpmiddelen om het leven van mensen met de ziekte van Parkinson te verbeteren. Dit onderzoek naar hoe technologie gebruikt kan worden om symptomen beter te monitoren, therapieën te optimaliseren en patiënten meer controle te geven over hun eigen zorg, is waardevol voor de verbetering van de kwaliteit van het leven van mensen met deze ziekte.
Betrouwbare algoritmes
"Een grote uitdaging in dit verband is het ontwikkelen van betrouwbare algoritmes die betrouwbare informatie geven over het functioneren thuis bijvoorbeeld", stelt Bloem. "Je kunt tremoren (trillen) in het laboratorium onder perfecte omstandigheden meten en daar een algoritme voor ontwikkelen. Maar thuis spelen allerlei (onvoorspelbare) variabelen een rol: de kat springt ineens voor je voeten, er lopen andere mensen rond. Er is veel kans op ruis dus. Het filteren van signaal en ruis in de thuissituatie is een uitdaging.”
Een tweede uitdaging is volgens Bloem therapietrouw: gaan mensen consequent de sensoren dragen? Er zijn legio soorten wearable sensors, maar de ervaring leert dat hoe minder belastend de methode, hoe waarschijnlijker het is dat mensen ze trouw blijven gebruiken. "Een smartwatch is daarom één van de meest laagdrempelige manieren om te meten, simpelweg omdat mensen doorgaans al gewend zijn aan het dragen van een horloge.”
Veelbelovende testen
Er zijn volgens Bloem ook veelbelovende tests met smarthomes, waarbij mensen via een device aan de muur kunnen worden gemeten. Hiervoor hoeven patiënten zelf niets te dragen. Nadeel is wel dat het buiten de deur niet werkt. Er is dus een combinatie nodig van smarthomes, wearable sensors en digitale dagboeken, want bijvoorbeeld pijn is niet makkelijk te meten met een sensor.
"Symptomen zoals tremoren, lopen, vallen etc., zijn allemaal motorisch en dus makkelijker met sensoren te meten. Maar deze motorische verschijnselen vormen bij Parkinson slechts het topje van de ijsberg. Er zijn daarnaast ook heel veel andere, niet motorische ongemakken die een grote rol spelen en die niet altijd meetbaar zijn met sensoren zoals bijvoorbeeld pijn of obstipatie. Er zijn innovatieve pillen die je kunt inslikken, die kunnen meten hoe lang de doorlooptijd is van voedsel in de darmen. Daar hopen we conclusies aan te kunnen verbinden over de mate waarin iemand last heeft van obstipatie.”
Zelf oplossen
Maar er zijn ook niet-motorische zaken als slaap, hartritme of huidimpedantie, die wel degelijk met sensoren te meten zijn, schetst Bloem. Idealiter komt al deze informatie terecht in het dashboard waar ook de patiënt zelf toegang toe heeft. Dan kunnen mensen daar de dingen uit halen die ze mogelijk zelf al op kunnen lossen.
Bloem hierover: "Vergelijk het met het dashboard van je auto waar je kunt zien wat je zelf kunt oppakken, maar waar je ook de alarmsignalen ziet waarvoor je naar de garage (lees: de professionele zorgverlener) moet. Dit systeem is onontbeerlijk voor de toekomst, want het systeem van standaard een paar keer per jaar de specialist in het ziekenhuis bezoeken is onhoudbaar op zeer korte termijn.”
Lees de coverstory in editie 5 van ICT&health, die rond 25 oktober verschijnt.
