Big data-onderzoek geeft inzicht in afweerreactie op infecties

Met behulp van big data-toepassingen zijn onderzoekers van het Radboudumc (Nijmegen) en het UMCG (Groningen) er in geslaagd om te voorspellen hoe genetische en niet-genetische factoren een afweerreactie van mensen tegen infectieziekten ontwikkelen. De resultaten van het gezamenlijke onderzoek is verschenen op 21 mei in Nature Immunology.

Genetische aanleg heeft een belangrijke invloed op de regulatie van de afweerrespons, zo is het uitgangspunt van het gezamenlijke onderzoek. Ook niet-genetische factoren, zoals de samenstelling van ons microbioom, spelen ook een belangrijk rol. Door deze genetische en niet-genetische informatie in een computermodel te stoppen, konden onderzoekers van het Radboudumc en UMCG voorspellen of proefpersonen een adequate afweerreactie ontwikkelen tegen bepaalde infecties. De werking van het afweersysteem varieert behoorlijk tussen mensen. Door deze variatie kan de een beschermd zijn tegen bepaalde ziekteverwekkers, terwijl de ander wel ziek wordt. Er is weinig bekend over de oorzaken van deze variatie. Om hier meer kennis over te vergaren, brachten de onderzoekers van het UMCG en het Radboudumc op basis van 500 proefpersonen zowel genetische als niet-genetische factoren in kaart die de sterkte van de afweerrespons reguleren.

Genetische aanleg belangrijkste factor

De genetische aanleg van proefpersonen bleek de belangrijkste factor te zijn die de afweerrespons reguleert. Daarnaast bleek dat de combinatie van niet-genetische factoren een grote rol speelt in de afweerregulatie. “We hebben een rekenkundig model ontwikkeld dat op basis van al deze beschikbare ‘big data’  voorspelde welke individuen een adequate afweerrespons zouden ontwikkelen tegen bepaalde infecties,” licht de betrokken hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde Mihai Netea (Radboudumc) toe. Voor de studie bekeken de onderzoekers de afweerreactie van proefpersonen uit het Human Functional Genomics Project. Van deze 500 mensen isoleerden ze bloedcellen, waaraan ze in het laboratorium ziekteverwekkers toevoegden, zoals bacteriën, schimmels, of virussen. Vervolgens maten ze moleculen met een belangrijke regulerende rol in de afweer, de zogenaamde cytokines. Bloedcellen scheiden cytokines uit als zij indringers detecteren. De onderzoekers vergeleken de uitkomsten van de cytokinemetingen met een zeer grote hoeveelheid medische data van de 500 individuen, zoals de genetische aanleg, samenstelling van het microbioom, cholesterolwaarden en andere stofwisselingsproducten. Door deze vergelijkingen konden de onderzoekers vaststellen welke factoren de aanmaak van cytokines, en daarmee een goede afweerreactie, het sterkst beïnvloeden.

Voorspellen reactie op infectie mogelijk

Het model wees uit dat de capaciteit om cytokines te produceren correleerde met het voorspelde genetische risico op de ontwikkeling van complexe ziekten. Onderzoeker Yang Li hierover: “Het is de verwachting dat we met behulp van dit soort modellen in de toekomst kunnen voorspellen welke individuen beschermd zijn tegen infecties en wie moet oppassen en misschien voorzorgsmaatregelen moet nemen.” Tot nu is de invloed van genen en omgevingsfactoren op de variatie in cytokineproductie alleen in kleine studies onderzocht, bij een beperkt aantal ziekteverwekkers. Het Human Functional Genomics Project, onder leiding van hoogleraren Mihai Netea en Leo Joosten van het Radboudumc, hoogleraar Cisca Wijmenga van het UMCG en hoogleraar Ramnik Xavier van het Broad Institute van MIT en Harvard, wil daar verandering in brengen. De komende jaren onderzoeken zij bij een aantal groepen van honderden gezonde vrijwilligers en patiënten hoe verschillen in cytokineproductie zijn te verklaren. Daarmee is het de meest omvangrijke studie ooit op dit gebied. Meer weten over zinnige zorginnovaties én de implementatie?  Honderden zorgprofessionals krijgen tijdens de ICT&health World Conference op 22 juni inzichten, antwoorden, handvatten en de beste voorbeelden.  Wilt u ook aanwezig zijn? reserveer dan hier uw (voor de zorg gratis) toegangsticket! Want ook dit keer geldt, op is echt op.