Wetenschapsfinancieringsorganisatie NWO en de NL AI Coalitie hebben een programma gelanceerd rondom mensgerichte kunstmatige intelligentie (AI) voor een inclusieve samenleving. Concreet gaan de AiNed ELSA Labs een reeks vraagstukken onderzoeken omdat bij de ontwikkeling van AI-technologie maatschappelijke inbedding en verzilveren van economische kansen hand in hand moeten gaan. De call for proposals ‘NGF AiNed ELSA Labs’ is nu geopend voor aanvragen.
Doel van de call for proposals is het verwerven van kennis en inzichten die bijdragen aan methoden, technieken en tools voor het realiserenn mensgerichte AI, aldus de NWO. Met mensgerichte AI wordt hier bedoeld AI in dienst van de mens en het algemeen belang.
Progectvoorstellen mensgerichte AI
Projectvoorstellen moeten binnen een van de gekozen toepassingsgebieden vallen: (1) gezondheid en zorg, (2) mobiliteit, transport en logistiek, (3) technische industrie of (4) energie en duurzaamheid. Daarmee versterken de ELSA Labs, in samenhang met andere AiNed-programmaonderdelen zoals InnovatieLabs en Learning Communities, de AI-kennis, -innovatie en -transitie in voor Nederland belangrijke maatschappelijk en economische sectoren. De centrale onderzoeksvraag van een ELSA Lab moet afkomstig zijn van ondernemingen en/of publieke organisaties, waarbij in alle gevallen sprake is van duidelijke en relevante economische impact van het onderzoek. Projectvoorstellen moeten ingaan op:
- de ELSA-aspecten van de toepassing van huidige relevante AI-regulering, zoals de AI Act en de AVG; en/of
- de ELSA-aspecten van de evolutie van toekomstige regulerende kaders onder invloed van opkomende AI-technologieën zoals generatieve AI en large language models.
Nationaal Groeifonds
De call betreft een onderzoeksprogramma in het kader van het Nationaal Groeifonds-programma AiNed met een budget van 6,8 miljoen euro, waarmee naar verwachting vier onderzoeksprojecten kunnen worden gefinancierd. Via het Nationaal Groeifonds investeert de overheid de komende vijf jaar in projecten die economische groei op lange termijn waarborgen.
Het Nationaal Groeifonds investeert onder andere in onderzoeks-, ontwikkelings- en innovatieprojecten. In sommige van deze projecten is de NWO betrokken als een van de uitvoerende organisaties, bijvoorbeeld voor het organiseren van subsidieprogramma’s voor wetenschappelijk onderzoek of wetenschappelijk talent.
Groeiende impact AI
Reden voor het onderzoek is de wereldwijd snel groeiende impact van AI op allerlei gebieden, zoals economie en samenleving. De opkomst van generatieve AI op basis van large language models heeft voor een verdere versnelling gezorgd omdat veel meer mensen AI-toepassingen zoals ChatGPT en Bard kunnen inzetten. Tegelijkertijd roept het gebruik van AI allerlei ethische (E), juridische (L), maatschappelijke en economische (S) vraagstukken (A) op. Die worden in de AiNed ELSA Labs onderzocht.
Mensgerichte AI in de zorg
De focus op mensgerichte AI, die rekening houdt met context, menselijk gedrag en waarden, is bijzonder relevant voor de gezondheidszorg. Mensgerichte AI kan onder meer worden ingezet om zorgmedewerkers te ondersteunen bij het nemen van beslissingen onder druk, het verbeteren van de patiëntenzorg of het personaliseren van behandelingen. Philips benadrukt ook al langer het belang van mensgerichte AI in de gezondheidszorg, waarbij de nadruk ligt op het samenwerken met klinische en academische partners om AI te ontwikkelen die echt waarde toevoegt aan de zorgpraktijk.
