Computernavigatie verbetert uitkomst reconstructieoperaties

De kans op een tweede operatie na reconstructie van een lichaamsdeel voor een bottumor is door het gebruik van nieuwe methodes en technieken afgenomen. Dit stelt promovendus Michaël Bus van het Leids Universitair Medisch Centrum. Zo worden MRI-scans en CT-scans gecombineerd en wordt computernavigatie ingezet. Bus evalueerde een groot aantal operaties om tot een systematische aanpak te komen bij het verwijderen van bot- en weke-delentumoren. Hij promoveerde op 12 april 2018.

Om tot een zo hoog mogelijke overlevingskans te komen, is het belangrijk dat de tumor volledig verwijderd wordt. Een kwaadaardige bottumor moet daarom tijdens een operatie ruim weggenomen worden, ook al gaat hierbij gezond weefsel verloren. “Tumoren groeien sprieterig, het gaat alle kanten op”, stelt Bus. “Om zeker te zijn dat we de gehele tumor verwijderen, moeten we ook een deel gezond weefsel wegsnijden.” Dat is overigens al een vooruitgang in vergelijking met vroeger. Toen werd bij het ontdekken van een tumor in een arm of been direct overgegaan tot amputatie. “Tegenwoordig verwijderen we de tumor en reconstrueren we het ontstane defect,” legt Bus uit. Dit betekent dat het beschadigde lichaamsdeel (deels) vervangen wordt.

Bundeling van scans, computergestuurde navigatie

In de meeste ziekenhuizen wordt een tumor gelokaliseerd met een MRI-scan. “Dat doen we in het LUMC ook, maar wij combineren de uitkomsten daarvan tegenwoordig met een CT-scan die we tijdens de operatie maken. Zo kunnen we de bottumor tijdens de operatie precies in beeld brengen en met behulp van computernavigatie nauwkeurig verwijderen”. Omdat bottumoren vaak groot zijn op het moment dat zij ontdekt worden, is er meestal een uitgebreide reconstructie nodig om het behandelde ledemaat te kunnen behouden. Het LUMC heeft een prothese ontwikkeld voor reconstructies van het bekken. Door een studie in samenwerking met zeven andere Europese ziekenhuizen is volgens Bus aangetoond dat de uitkomsten van complexe reconstructies duidelijk zijn verbeterd sinds die komst van dit implantaat.

Behandeling beter afstemmen

“Ook door grondige evaluatie van moeilijkheden bij operaties uit het verleden, zijn wij nu in staat om de behandeling beter af te stemmen op de geopereerde persoon. Zo weten we tegenwoordig beter welke techniek geschikt is voor welke patiënt, en hoe de verschillende reconstructietechnieken optimaal ingezet kunnen worden.” Een voorbeeld van vooruitgang is het gebruik van een speciale coating op implantaten, waardoor het risico op loslating van de prothese veel kleiner is geworden. “Hierdoor zijn achteraf een stuk minder hersteloperaties nodig.”