De eerste Kamer heeft in ruime meerderheid ingestemd met de Tijdelijke wet notificatieapplicatie Covid-19. De wet regelt de wettelijke grondslag voor het gebruik van de CoronaMelder-app. Ook staat er een antimisbruikbepaling in de wet om te waarborgen dat gebruik van de app altijd op basis van vrijwilligheid gebeurt. Nu na de Tweede Kamer ook de Eerste Kamer heeft ingestemd met de wet, zal CoronaMelder zaterdag 10 oktober landelijk worden geïntroduceerd. Die dag start ook een landelijke campagne om de app onder de aandacht te brengen.
51 senatoren stemden voor de wet en 19 tegen, schrijft de NOS. Onder de tegenstemmers waren Forum voor Democratie, PVV, Partij voor de Dieren en de groep-Otten. De meerderheid vindt dat de wet waarborgen biedt om misbruik van de CoronaMelder-app te voorkomen. Tegenstanders vrezen onder meer dat gegevens van burgers te herleiden zijn en dat daarmee privacyregels worden geschonden. Een aantal critici vond dat de app ook zonder wet kan worden ingevoerd.
CoronaMelder eindelijk landelijk
Minister Hugo de Jonge (VWS) is tevreden dat de CoronaMelder-app eindelijk landelijk kan worden ingevoerd. “Mooi dat het gebruik van CoronaMelder door beide Kamers wordt omarmd. We moeten alles op alles zetten om verspreiding van het virus de kop in te drukken”, stelt hij in een persbericht van VWS. “De app kan daarin een belangrijke rol spelen, hoog tijd om die nu ook in Nederland te gaan inzetten.”
De app dient als aanvulling op het reguliere bron- en contactonderzoek van de GGD en stelt mensen in staat de verspreiding van het virus tegen te gaan. De app beschermt de privacy doordat er geen informatie van gebruikers of de locatie van een gebruiker wordt opgeslagen. Bovendien mogen mensen nooit, direct dan wel indirect, door wie dan ook worden gedwongen tot het gebruik van de app. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan dat een restauranteigenaar het gebruik van CoronaMelder verplicht stelt voor het kunnen plaatsnemen op zijn terras.
Meer mensen sneller berichten
De CoronaMelder maakt het mogelijk dat meer mensen sneller een bericht krijgen dat ze in de buurt van een besmet persoon zijn geweest. Veel mensen kunnen zich moeilijk herinneren met wie ze bijvoorbeeld allemaal in hetzelfde restaurant hebben gezeten. De app slaat die contacten wel op en waarschuwt daardoor meer mensen. Door op deze manier meer mensen sneller te berichten dat ze risico kunnen lopen, kunnen zij maatregelen nemen en voorkomen dat het virus onbewust op anderen wordt overgedragen.
De app is de afgelopen weken in vijf GGD- regio’s getest. Alleen in deze regio’s was het mogelijk voor een gebruiker die besmet bleek met corona, om anderen waarschuwen. De app is sinds de start van de praktijktest ruim 1,3 miljoen keer gedownload. Hij app werkt met Bluetooth-technologie, is gebaseerd op een API van Google en Apple en slaat gegevens alleen decentraal op.
Lange voorgeschiedenis
De Nederlandse app voor tracking & tracing, bedoeld voor ondersteuning van GGD's in hun bron- en contactonderzoek, heeft een relatief lange voorgeschiedenis. Een eerste ontwikkeltraject in april liep op niets uit. Van de geselecteerde ontwikkelaars die meededen aan een appathon, bleek niemand in staat om afdoende beveiliging- en privacy te garanderen. De Autoriteit Persoonsgegevens weigerde dan ook een oordeel te vellen over de app-voorstellen.
VWS liet weten dat het zich de kritiek op het snelle ontwikkeltraject aantrok. Diezelfde maand nog kondigde VWS een nieuw, breder ontwikkeltraject aan, met meer focus op gedragselementen en meer betrokkenheid van partijen zoals privacytoezichthouder AP. In mei werd een eerste proof-of-concept aangekondigd.
Eind juni werd bekend dat de eerste test met de app in Twente van start zou gaan. In augustus volgde een bredere proef met uiteindelijk vijf GGD-regio's. Op 8 juli werd de naam van de app bekend gemaakt: CoronaMelder. Toen werd aangegeven dat uiterlijk 15 juli een besluit moest vallen over de invoering ervan. Enkele dagen later stelde de Autoriteit Persoonsgegeven niet genoeg tijd te hebben om een goede privacy-toetsing uit te voeren van de CoronaMelder. Het was niet de eerste botsing tussen de AP en VWS.
Technisch al lang klaar
Technisch was de app al half augustus klaar. Diverse malen volgde echter uitstel, van begin naar uiteindelijk eind september. De Tweede Kamer had de spoedwet, bedoeld om de app-inzet juridisch te onderbouwen, al goedgekeurd. Verder uitstel volgde echter omdat de Eerste Kamer de wet niet eerder dan 6 oktober zou behandelen. Dit leidde ook tot frustratie bij de app-ontwikkelaars.
Zelfs eind september ontstond er nog commotie over de corona-app, toen volgens de Volkskrant bleek dat er een mogelijk privacy-probleem zat in één van de functionaliteiten. Daardoor konden GGD-medewerkers zien of iemand die met corona besmet is, dit ook heeft doorgegeven aan zijn of haar contacten. In theorie kon de GGD dan druk uitoefenen op een app-gebruiker om dit inderdaad te doen. VWS gaf aan dat de functionaliteit in kwestie alleen in de testversie van de app zat en niet in de definitieve versie.
