Het Diakonessenhuis heeft de werkgroep Diak Digivaardig ingesteld om de noodzaak van digitale vaardigheden bij het zorgpersoneel structureel onder de aandacht te brengen. Het ziekenhuis, met vestigingen in Utrecht, Zeist en Doorn, zag de introductie van een nieuw EPD als goede aanleiding om met brede blik naar de digitale vaardigheden van medewerkers te kijken, vertelt Esther Miltenburg, senior adviseur opleiden en ontwikkelen in een online bijdrage van het programma Digivaardig in de Zorg: “Zonder bewustwording kunnen we bedenken wat we willen, maar bereiken we niets.”
Digitaliseren is een belangrijk onderdeel van de strategische visie van het ziekenhuis. Dat geldt ook voor de overgang eind 2020 naar een nieuw EPD (HiX). Bij een grote verandering zoals een nieuw EPD is er volgens Miltenburg automatisch veel aandacht voor digivaardigheden. Die aandacht is echter meestal niet structureel, terwijl dat wel zo zou moeten zijn.
Structureel kweken digitale bewustwording
Het structureel kweken van digitale bewustwording begon dus met de komst van het nieuwe EPD. Daarbij kreeg niet elke medewerker centraal dezelfde functiegerichte scholing, maar werden per afdeling medewerkers voorgedragen als tot HiXpert. “Dat zijn een soort digicoaches, maar dan specifiek voor het EPD. Zij trainen hun collega’s op de afdeling en zijn beschikbaar voor vragen.”
Miltenburg stelt dat de aanpak heeft gewerkt. “De HiXperts weten als geen ander wat relevant is voor hun collega’s en afdeling, en wat ze nodig hebben. Collega’s vragen de HiXperts ook makkelijk om hulp, omdat ze dichtbij staan. En niet onbelangrijk: met HiXperts op de afdeling is het voor minder digivaardige medewerkers vrijwel onmogelijk om onder de radar te verdwijnen.”
De komst van het nieuwe EPD leidde tot nauwere en structurele contacten tussen het team van Miltenburg en de Chief Nurse Information Officer (CNIO), de Chief Medical Information Officer (CMIO) en de digidokters van de vakgroepen. Binnen het Diakonessenhuis houden de CNIO en de CMIO - een verpleegkundige en een arts - zich bezig met digitalisering van hun beroepsgroep. Elke vakgroep heeft verder een digidokter, een arts met affiniteit met digitale oplossingen.
Bredere kijk op digivaardigheden
HiX werd volgens Miltenburg een mooi opstapje naar een bredere kijk op digivaardigheid. Die leidde tot de werkgroep Diak Digivaardig, met daarin naast Miltenburg een collega-opleidingsadviseur, twee ICT’ers en een stagiair. Het doel van de werkgroep is om eerst een beeld te vormen van de stand van zaken en van daaruit met oplossingen te komen voor het verbeteren van digivaardigheden. Alle werkgroepleden hebben ook een training tot digicoach gevolgd.
Aanvullend op de gesprekken met de CNIO en de CMIO interviewde de werkgroep 15 teammanagers. over wat digivaardigheid voor hun afdeling betekent, waar ze tegenaan lopen en waar ze behoefte aan hebben. Bijvoorbeeld gerichte inzet van het persoonlijk opleidingsbudget van medewerkers. Bij doorvragen bleek elk team wel medewerkers te hebben die digitaal niet (helemaal) kunnen aanhaken.
Hogere drempel
“Het team voelt dat niet als probleem, omdat ze altijd wel een workaround vinden. Ze doen het gewoon op een andere manier. Of een collega neemt de digitale taken over. Dat is natuurlijk mooi. Totdat digitale oplossingen een (nog) groter onderdeel van het werk worden. Dan ontstaat wel een probleem. Tegelijkertijd wordt dan de drempel om alsnog aan te haken nog hoger. Digitale middelen hebben ook meer waarde als iedereen ermee kan werken.”
Momenteel is Diakademie, de afdeling opleidingen en ontwikkelen waar Miltenburg werkt, samen met de ICT-afdeling initiatiefnemer van de structurele aandacht voor digivaardigheid. Op termijn wil de werkgroep Diak Digivaardig het onderwerp breder in de organisatie neerleggen. “Dat moet ook, want digivaardigheid vergroten vraagt om meer dan alleen scholing.”
Besef noodzaak digivaardigheden
Uiteindelijk moeten medewerkers zelf voelen en beseffen dat ze digivaardigheden nodig hebben voor hun werk, concludeert Miltenburg. “Dat proberen we nu al bij het nieuwe EPD, door medewerkers zelf verantwoordelijk te maken. Ze krijgen dus geen standaardvinkje als ze de opleiding hebben gevolgd. Iedereen verklaart zélf dat ze de opleiding hebben gedaan én dat ze bekwaam zijn om te werken met het nieuwe EPD. Wie zich nog niet zeker genoeg voelt, bieden we tal van mogelijkheden om zich verder te bekwamen. Die individuele motivatie en verantwoordelijkheid willen we stimuleren.”
Steeds meer ziekenhuizen en andere zorginstellingen maken structureel werk van het aanleren van digitale vaardigheden en digitale bewustwording. Onlangs ging bijvoorbeeld het Isala ziekenhuis hiermee aan de slag, met als basis de de digiscan van het Programma Digivaardig in de zorg. Het doel is dat digitaal vaardige medewerkers minder tijd nodig hebben in het omgaan met nieuwe digitale toepassingen en devices en zo meer tijd overhouden voor zorg voor de patiënt.
