Medisch specialisten maken steeds meer gebruik van de mogelijkheid om consulten op afstand te registreren. Het gaat bij dergelijke e-consulten om beeldbellen, het belconsult en het schriftelijke consult (per email). Vooral het belconsult wordt veel gebruikt, maandelijks zo’n 200 duizend keer. Dat blijkt uit de ‘Informatiekaart consulten op afstand’ van de Nederlandse Zorgautoriteit.
Medische specialisten hebben sinds 1 januari 2018 de mogelijkheid gekregen van de NZa om de drie soorten consulten die onder het e-consult vallen te registreren. Hierdoor hoeven patiënten niet meer naar het ziekenhuis te komen als dat niet nodig is voor hun behandeling. Voor patiënten is dat prettig, omdat ze niet onnodig hoeven te reizen en wachten.
E-consult vervangt fysiek consult beperkt
Deze consulten op afstand moeten in de plaats komen van een fysiek bezoek aan de polikliniek. Of dat ook gebeurt, is volgens de toezichthouder nog niet duidelijk. De NZa ziet dat de afname van het aantal fysieke consulten geen gelijke tred houdt met de toename van het aantal consulten op afstand. Dit kan betekenen dat er zorg bij is gekomen in plaats van dat er zorg is vervangen. Het kan ook zijn dat dit eenmalig zo lijkt, omdat de manier van registreren veranderd is.
Het aandeel consulten op afstand in het totaal aantal consulten varieert sterk per soort ziekenhuis (zoals academisch, algemeen en categoraal) en ligt tussen de 0 en 30 procent, met uitschieters tot 40 procent. Dit aandeel is ook per specialisme verschillend: bij klinische genetica lag dit percentage het hoogst (23%) en bij psychiatrie het laagst (1%).
Praten, leren, vergelijken
Op basis van de bevindingen zoals die zijn verzameld in de Informatiekaart, doet de NZa een aantal aanbevelingen.
- Zorgaanbieders en specialismen worden opgeroepen om met elkaar in gesprek te gaan over de variatie in het gebruik van het e-consult.
- Zorgaanbieders en specialismen kunnen ook van elkaar leren, bijvoorbeeld door ervaringen en goede voorbeelden te delen.
- Zorgaanbieders en zorgverzekeraars kunnen de landelijke cijfers daarnaast vergelijken met gegevens op lokaal niveau om volume en prijsafspraken eventueel aan te passen.
Het vervangen van bezoeken op de polikliniek door consulten op afstand van zorgaanbieders vergt ook een andere manier van organiseren, sturen en werken, stelt de NZa. Een e-consult kan uiteindelijk zo een goed voorbeeld worden van verplaatsing van minder complexe zorg uit het ziekenhuis die bijdraagt aan het beheersen van de kosten.
Belang van e-health, JZOJP
De NZa hamert al langer op het belang van e-health, andere digitale toepassingen en breder gezien juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) ter ondersteuning van noodzakelijke veranderingen in de zorg. Daarbij gaat het onder meer om het beperken van de groei van zorgkosten en het ondervangen van tekorten aan zorgprofessionals.
Ook afgelopen jaar werden de regels voor digitale zorg verruimd. Afgelopen juli gaf de toezichthouder in de Wegwijzer bekostiging digitale zorg 2020 een overzicht van de ruimte die zorgaanbieders en zorgverzekeraars of zorgkantoren hebben voor de inzet van digitale zorg en ondersteuning. Voorbeelden waren toepassing van nieuwe technologie in de thuiszorg en de medisch-specialistische zorg.
