Het Utrechtse St. Antonius Ziekenhuis heeft sinds kort een nieuw 3D-lab. Hiermee kunnen operaties beter worden voorbereid, nauwkeuriger worden uitgevoerd en de operatietijd worden verkort. In het 3D-lab worden verschillende soorten 3D-modellen gemaakt die medisch specialisten helpen bij hun werk. Ook helpen de modellen de patiënten bij de uitleg over hun aandoening, behandelopties en de uitleg van de mogelijke uitkomsten van een behandeling.
“In ons 3D-lab maken we zogeheten zichtmodellen en boor- en zaagmallen”, vertelt klinisch fysicus Vera Lagerburg. Een zichtmodel is een 3D-model van bijvoorbeeld een orgaan, bloedvaten of een gewricht. Dat wordt gebruikt bij onder meer de uitleg aan patiënten.
Ook wordt het 3D-model ingezet voor de scholing en de training van medisch personeel. Ook kan met het 3D-model een operatie goed worden voorbereid. Boor- en zaagmallen helpen de chirurg om zaagsneden en schroeven precies op de juiste plek in het bot te plaatsen. “Dit is nodig wanneer een bot moet worden rechtgezet na een botbreuk of vergroeiing”, licht Lagerburg toe.
Laagje voor laagje
Om een 3D-print te kunnen gaan maken, wordt eerst een CT- of MRI-scan gemaakt. Deze scan wordt vervolgens verwerkt in speciale software tot zichtmodel zodat het 3D kan worden geprint.
In de 3D-printer worden de materialen verwarmd en laagje voor laagje geprint op een printplaat. Op die manier kan bijvoorbeeld een nier worden ontworpen en geprint. Bij een operatie kan de chirurg van tevoren de 3D-nier goed bestuderen en bekijken hoe de operatie het beste kan worden gedaan.
3D-nier met tumor
De komende tijd wordt in het St. Antonius onderzocht voor welke aandoeningen het gebruik van het 3D lab de meeste waarde toevoegt. De verwachting is dat het vooral gaat om aandoening die complex van aard of zeldzaam zijn.
Ook in het Prinses Máxima Centrum maken chirurgen gebruik van 3D-techniek. Door 3D-modellen te maken van niertumoren bij kinderen kunnen de chirurgen preciezer opereren. Technisch geneeskundige Matthijs Fitski heeft deze nieuwe methode tijdens zijn promotieonderzoek ontwikkeld. Door deze techniek kan vaker een nierbesparende operatie worden uitgevoerd waarbij het gezonde deel van de nier behouden blijft.
Nauwkeuriger lokaliseren
Het 3D-model helpt de chirurg om de tumor nauwkeuriger te lokaliseren en te verwijderen. De chirurgen van het Máxima kunnen het door Fitski ontwikkelde 3D-model op verschillende manieren gebruiken: op een beeldscherm of als hologram. Voor kinderen waarbij niersparende chirurgie eerder te risicovol was, zijn de risico's nu lager.
Fitski ontwikkelde in zijn promotieonderzoek een methode om 3D-modellen van niertumoren bij kinderen te maken. Op 3 juli is Fitski aan de Universiteit van Utrecht gepromoveerd.
