In 2022 bleek uit onderzoek dat de fax – een inmiddels verouderd en in termen van datasecurity zeer onveilig communicatiemiddel - in de zorg nog breed werd gebruikt. Het tweejarige Faexit-project heeft daaraan nu definitief een einde gemaakt, zo valt te lezen in ICT&health 1. De doelstelling – de fax per 31 december 2024 voor 90 procent de zorg uit – is gerealiseerd.
Uit onderzoek van Zorgverzekeraars Nederland ZN) bleek enkele jaren terug dat de fax nog in bijna elke zorginstelling aanwezig was. Niet altijd actief in gebruik, maar dan in ieder geval stand-by voor noodsituaties. Apothekers en huisartsen faxten over en weer met elkaar en ziekenhuizen faxten met hen. Bovendien faxten ziekenhuisafdeling onderling nog driftig met elkaar. Alles bij elkaar opgeteld werd de fax tien miljoen keer per jaar gebruikt.
Onwenselijke uitkomst
Met het oog op de veiligheid van patiëntgegevens was dit een zeer onwenselijke uitkomst. Volgens Z-Cert, expertisecentrum op het gebied van cybersecurity in de zorg, is de fax bovendien niet hackerproof. Tot slot staat de fax voor analoge communicatie, wat betekent dat met het overtypen van de informatie om die in het patiëntendossier te krijgen fouten kunnen worden gemaakt.
Het ministerie van VWS had dan ook goede redenen om in het kader van de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) en het Integraal Zorgakkoord paal en perk te stellen aan alle communicatie en gegevensuitwisseling via de fax. Het eerdere DVDExit-project (om de dvd te vervangen door digitale gegevensuitwisseling) bood de geschikte kapstok.
Logisch vervolg
“Het Faexit-project is een logisch vervolg op DVDExit”, stelt Anil Jadoenathmisier, directeur IT & innovatie bij VZVZ (Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie). “Voor een landelijke implementatie van iets omvangrijks als het Faexit-project helpt het als – net als bij DVDExit – de juiste partijen er de regie over voeren. In dit geval dus Zorgverzekeraars Nederland, RSO-NL (het netwerk van 12 Regionale Samenwerkings Organisaties) en VZVZ.”
Peter Jansen, informatiemanager bij ZN, vult aan: “Dat eerdere project had zoveel energie gegeven, dat we heel veel zin hadden om meteen door te gaan. Zeker met zo’n hands on project als dit. Iedereen zag in dat het eigenlijk onzin was om nog steeds te faxen, maar niemand had al de stap gezet om hier iets aan te doen.” Dus maakte ZN het als financier mogelijk om met het Faexit-project een definitief einde te maken aan het faxgebruik in de zorg.
Gelaagde communicatie-aanpak
Voor het Faexit-project werd gekozen voor landelijke, regionale en doelgroepspecifieke communicatie. Er kwam een toolkit, met uitleg over het project en wat ieder kan doen om daar werk van te maken. Maar ook met informatie over de NTA7516 en Zorg-AB en over authenticatie en veilig mailen. Er kwamen paneldiscussies waarin de projectleiders die voor het project werden aangesteld konden leren van elkaars ervaringen.
Op 18 november 2024 werd ‘de laatste fax’ door de initiatiefnemers van het project symbolisch als museumstuk aangeboden aan het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. En tijdens de slotmanifestatie van het project op 27 november werd duidelijk dat de doelstelling van het project – de fax voor 90 procent de zorg uit – in zowel de ziekenhuizen als de apotheken en huisartspraktijken ruimschoots was gehaald.
Lees het hele artikel in editie 1 van ICT&health, die halverwege februari verschijnt.
