Gegroeid bewustzijn stakeholders maakt kans succes e-health groter

Hoewel eigenlijk mislukt, heeft het vier jaar geleden opgestarte project eLabEL ‘living lab’ belangrijke ‘lessons learned’ opgeleverd. Vanuit patiëntperspectief heeft Martine Huygens (Universiteit Maastricht hier over geschreven in haar proefschrift. “Het bewustzijn over het belang van samenwerking is de afgelopen jaren sterk gegroeid,” vertelt Huygens in een interview met ICT&health. “Als we nu begonnen met het eLabEL-project, zou het waarschijnlijk wel slagen.”

Samen met co-promoter Ilse Swinkels (Nivel) vertelt Huygens over hoe de uitkomst van het eLabEL project heel anders was dan voorafgaand was beoogd. In 10 gezondheidscentra werden vanaf 2013 Living Labs opgezet waarbij e-health toepassingen in de dagelijkse praktijk ingezet werden voor geïntegreerde elektronische ondersteuning. Er werd onder meer onderzoek gedaan naar zaken zoals technische barrières en effectieve implementatiestrategieën. Ondanks nauwe samenwerking tussen stakeholders (e-health ontwikkelaars/ondernemers, zorgverzekeraars/beleidsmakers, zorgverleners en patiënten) kwam er van de gewenste implementatie en opschaling weinig terecht. Het inzicht om samen te werken was er wel, maar er werd nog te lang op elkaar gewacht. In haar proefschrift concludeert Huygens dan ook dat elke stakeholder een belangrijke, elkaar aanvullende rol heeft bij implementatie en opschaling van e-health.

Samenwerking stakeholder in e-health complex

Toch is een dergelijke nauwe samenwerking wel nodig, stellen Huygens en Swinkels. “Goede samenwerking bleek veel complexer te zijn dan verwacht,” vertelt Huygens. “Dat kwam naar voren uit voortschrijdend inzicht. Het duurde te lang voordat er een echte gezamenlijke visie ontstond, namelijk dat alle partijen een eigen, cruciale rol spelen. In samenwerking, maar ook in inzet en interactie.” Dat probleem van door de bomen het bos niet zien is slechts groter geworden, met een verveelvoudiging van het aantal e-health toepassingen en initiatieven. Maar de bewustwording over de aanpak van deze complexiteit is meegegroeid, meent Huygens. “Nu zou er minder ver voor de muziek uitgelopen worden. E-health is bekender geworden, evenals de mate van complexiteit van implementatie en opschaling.

Van onderaf opbouwen

Een ‘lesson learned’ is onder meer dat het belangrijk is om – in het geval van e-health toepassingen in de eerstelijns zorg – van onderaf aan op te bouwen. De betrokkenheid is groter bij lokale of regionale samenwerking. Naast deze randvoorwaarde is het volgens Swinkels belangrijk om elke partij die betrokken is bij het invullen van een zorgbehoefte gelijkwaardig te behandelen. Dat betekent niet dat iedereen een even grote rol heeft op elk onderdeel van het traject, maar dat men elkaar in een samenwerking op waarde schat. Lees het volledige interview met Martine Huygens en Ilse Swinkels in het zojuist verschenen ICT&health 1, 2018