Gepersonaliseerde medicatie biedt kansen, stuit nog op drempels

vr 2 september 2016 - 12:21
Nieuws

De behandeling met medicijnen op basis van individuele kenmerken van een patiënt, zoals erfelijke eigenschappen, biedt veel kansen om therapieën per patiënt effectiever te maken. Er zijn echter ook nog veel uitdagingen, zo schrijft het RIVM in een studie naar de mogelijkheden voor het toepassen van gepersonaliseerde medicatie, waarbij gekeken is naar de kansen en uitdaging op beleidsgebied.

Zo vormt erfelijke informatie van een persoon bijvoorbeeld slechts een deel van de puzzel om een ziekte effectief te behandelen met medicijnen. Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals leeftijd, geslacht, eetgewoonten, aanwezigheid van andere ziekten en het gebruik van meerdere medicijnen tegelijk. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM (Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS, naar de kansen en uitdagingen van personalized medicine.

Gepersonaliseerde medicatie nieuw begrip

Personalized medicine (PM), de behandeling (waaronder het soort medicatie) van de patiënt op basis van diens unieke kenmerken, is volgens het RIVM een relatief nieuw begrip in de medische wereld. PM is sterk in opkomst nu het steeds duidelijker wordt welke invloed individuele (genetische) eigenschappen kunnen hebben op het ontstaan van ziekten en op de werking van medicijnen. Sommige mensen hebben door hun erfelijke eigenschappen een grotere kans op ernstige bijwerkingen bij gebruik van bepaalde medicijnen. Anderen zijn veel gevoeliger voor een medicijn en hebben daardoor een andere dosis nodig.

Ook genetische eigenschappen van tumoren bij kanker kunnen per patiënt verschillen. Dat biedt mogelijkheden voor behandelaars om beter op het individu afgestemde behandelingen aan te bieden en mogelijkheden voor de farmaceutische industrie om meer maatwerkmedicatie te ontwikkelen, bijvoorbeeld op diverse manieren te combineren medicijn 'modules'.

Wederom fragmentatie

Een van de uitdagingen is om alle beschikbare gegevens en eigenschappen van patiënten optimaal voor onderzoek te benutten. Fragmentatie van de gezondheidszorg vertaalt zich ook nog in fragmentatie van alle beschikbare gegevens over patiënten, ziekten en behandelingen. Dit geldt ook voor de vertaling van onderzoeksresultaten naar de behandeling in de praktijk.

Verder zal, zo schrijft het RIVM, de opleiding van artsen en apothekers afgestemd moeten worden op de ontwikkelingen rondom PM. Ook moet goed worden nagedacht over privacy en beheer van patiëntgegevens en of de wijze waarop de zorg nu in Nederland is geregeld wel geschikt is voor PM.

Gepersonaliseerd genetisch onderzoek

Het ontwikkelen van meer gepersonaliseerde medicatie of behandelingen met onder meer gebruik van van gepersonaliseerd genetisch onderzoek komt steeds meer binnen handbereik. Dat blijkt uit twee onlangs op deze site gepubliceerde artikelen.

Dr. Bertalan Mesko schreef onlangs in een artikel op zijn website The Medical Futurist dat thuis sequenceren van genen al snel normaal wordt. De kosten van DNA sequencing dalen voortdurend. Wanneer dergelijke methoden toegankelijk worden voor thuis gebruik, zal de hele manier veranderen waarop medicatie wordt voorgeschreven. De farmaceutische industrie als leverancier van medicijnen moet zich hier volgens op voorbereiden, zodat ze de maatwerkoplossingen kunnen bieden waarom steeds meer zal worden gevraagd. Niet langer standaardmedicatie voor miljoenen, maar gepersonaliseerde medicatie en therapie op basis van iemands genetische achtergrond.  

Daniel Kraft over genomics

Volgens Daniel Kraft, voorzitter van de faculteit voor Medicijnen en Neurowetenschappen van de Singulary University - en lid van de redactieraad van ICT&health Internationaal - wordt het in exponentieel tempo normaal om een thuis genomen genetisch monster op te sturen en hier persoonlijke informatie over te krijgen. Het bedrijf 23andMe begon met de beweging richting genomics voor consumenten en biedt nu zijn vergaarde gegevens van donors aan om sneller tot nieuwe ontdekkingen te komen. Recent nog publiceerde de onderneming een studie op basis van 450.000 klanten, waarmee een schat aan genetische aanwijzingen beschikbaar kwam over de oorzaken van depressie. Nieuwere spelers zoals Veritas Genetics bieden nu volledige genome sequencing en gerichte genetische testen op kankerrisico aan voor 999 dollar.