Kunstmatige intelligentie (AI) heeft de afgelopen jaren zijn intrede gedaan binnen de zorg en gaat de komende jaren een steeds grotere rol spelen. AI heeft de potentie om de kwaliteit en efficiëntie van de zorg te verbeteren en de hoge zorgkosten in te perken. AI wordt op kleine schaal toegepast en geïntegreerd binnen de workflow van ziekenhuizen, maar grootschalig gebruik ervan AI-toepassingen binnen ziekenhuizen blijft achterwege, schrijven Stella Laterveer, Ed de Myttenaere en Paul Algra in ICT&health 4.
Het introduceren van AI-toepassingen binnen ziekenhuizen gaat gepaard met lastige vraagstukken. Problemen doen zich voor op het gebied van kennis, acceptatie, beheer en financiering, en leiden ertoe dat de implementatie strandt. Het delen van kennis is belangrijk om deze vraagstukken aan te kunnen pakken en AI-toepassingen op grotere schaal te implementeren.
Een eerste stap om hier inzicht in te verkrijgen, is onderzoek naar de huidige stand van zaken op het gebied van kunstmatige intelligentie. Begin 2021 is, in samenwerking met de Noordwest Ziekenhuisgroep, een vragenlijst uitgezet onder topklinische en algemene ziekenhuizen om inzicht te verkrijgen in de stand van zaken en te onderzoeken welke factoren een belangrijke rol spelen bij de succesvolle implementatie van AI-toepassingen. Academische ziekenhuizen zijn niet geïncludeerd in de doelgroep, omdat zij betrokken zijn bij projecten waar kennis en financiering in mindere mate beperkende factoren zijn.
Meerderheid: AI is kans
Uit de vragenlijst blijkt dat de ruime meerderheid van de respondenten (82,6%) de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie als kans voor de Nederlandse topklinische en algemene ziekenhuizen ziet. ruim de helft van de Nederlandse niet-academische ziekenhuizen (57,1%) heeft dan ook een of meerdere toepassingen van de technologie geïmplementeerd, of is hier actief mee bezig. Dit gebeurt vooral (46,7%) binnen de radiologie.
Moeilijkheden rondom de financiering van AI-toepassingen is een bekend probleem. Beperkte financiering in combinatie met hoge kosten belemmert de implementatie ervan. Uit de vragenlijst blijkt dat bijna alle niet-academische ziekenhuizen (92,7%) de implementatie zelf bekostigen. Het budget dat zij hiervoor beschikbaar hebben, is beperkt.
Samenwerking succesfactor
Samenwerking is een van de belangrijkste factoren bij het succesvol implementeren van AI-toepassingen in ziekenhuizen. De Nederlandse topklinische en algemene ziekenhuizen werken samen met partijen uit verschillende disciplines bij implementatie. De partijen waarmee het meest wordt samengewerkt zijn de ICT-afdeling (84,2%), zorgverleners en medisch specialisten (71,1%) en de afdeling Medische Technologie & Klinische Fysica (63,2%).
Acceptatie onder patiënten is een belangrijke factor die de verdere implementatie van AI-toepassingen kan bevorderen. Een ander belangrijk aspect is de beschikbaarheid van grote hoeveelheden data. Die zijn nodig voor het trainen en ontwikkelen van algoritmes voor AI-toepassingen.
Kennis belangrijke rol
Tot slot speelt kennis een belangrijke rol bij de implementatie van AI-toepassingen. Beperkte kennis op het gebied van kunstmatige intelligentie belemmert de implementatie van dergelijke toepassingen. Die worden vaak gezien als black-box en zijn daardoor moeilijk te begrijpen en te verklaren. Het investeren in kennis op het gebied van AI is dan ook van belang om AI-toepassingen in de toekomst grootschaliger te implementeren.
Lees het volledige artikel in ICT&health 4, die op 27 augustus verschijnt. Hierin staan ook andere artikelen over kunstmatige intelligentie. Bijvoorbeeld een interview met radiologe Sietske Rozie over de medische en ethische aspecten van AI.
